A natureza distópica de Xosé Luís Otero

Moi perto da fronteira con Galiza, na cidade de Bragança, ten a súa sede CACGM-Centro de Arte Contemporânea Graça Morais, un espazo cultural que conta coa brillante arquitectura do arquitecto Eduardo Souto de Moura, premio Pritzker 2011, e que, alén de dar a coñecer o traballo da pintora Graça Morais, mantén unha importante dinámica expositiva de artistas portugueses e internacionais. Distopia / Autor: Xosé Luís Otero / Curadoría: Jorge da Costa / Centro de Arte Contemporânea Graça Morais, Bragança (Portugal) / Até o 27 de febreiro de 2022 Até o vindeiro mes de febreiro expón neste local o artista galego Xosé Luís Otero (Nocelo da Pena, Sarreaus, 1966) que presenta o seu proxecto Distopia. Trátase dunha proposta multidisciplinar que conta con diversas instalacións, esculturas, pintura e vídeo repartidos ao longo de todas as salas que conforman o CACGM. Todo o traballo de Otero se basea nunha referencia orgánica que obviamente ten que ver cunha profunda identificación coa natureza, como se o artista quixese captar dela a súa pulsión, non a súa visión máis epidérmica. De aí esa intensa potencia física que deitan as súas pezas, que remiten a tensións profundas e ao mundo telúrico. En Distopia as obras son organizadas seguindo un roteiro que se desenvolve como se fose unha viaxe ao pasado. Un camiño que nos leva á contemplación de naturezas desvastadas e cidades deshabitadas onde case non existen vestixios de quen nelas viviu e que quere reflectir a soidade esencial do individuo, desasosegado na incerteza do presente e alleo a calquera esperanza de futuro. A mostra é entendida como un percurso através da nosa inseguranza esencial para terminar nun bosque de bidueiros idealizado e soterrado pola globalización, que xa aparecía nos primeiros treitos do traxecto expositivo, fechando así o círculo. Xosé Luís Otero preséntanos o retrato da ausencia, dos nosos medos e temores, por medio de espazos dos cales foron arrincados aspectos centrais dunha antiga realidade, o que nos provoca unha sensación de inmobilidade, que unida ao carácter matérico das creacións, favorece a reflexión sobre a relación natureza-memoria, podendo a primeira servir como substituta da segunda, mais tamén a segunda como substituta da primeira, completando circularmente a ambigüidade da memoria. Alén diso, a ausencia humana exalta a súa presenza, a nosa presenza na realidade, creando un paradoxo que é, ao mesmo tempo, visual e interpretativo, sendo simultaneamente materiais realistas -coa súa carga de caos, incoherencia e eclecticismo- e tamén case non naturais na súa soidade desolada. Todo o traballo está en consonancia cun proxecto orgánico que, en certo sentido, o trae de volta á vida amplificando os ecos emocionais. Son "distopías" que poden ter un relato, unha historia, e que nos lembran a necesidade de que o noso universo construtivo estea dotado de sentido, dunha verdade que só desde a asunción da nosa relación co medio natural se pode atinxir.