Fotografía e xénero, a obra de Alice Austen

Aexposición da fotografa norteamericana Alice Austen (1866-1952), alén do indubidábel interese desde o ámbito estético, que nos mostra excelentes exemplos da situación da fotografía nas décadas finais do século XIX, presenta un relato das experiencias máis avanzadas das mulleres nesa mesma altura desde a perspectiva da superación dos roles de xénero. Estamos perante un auténtico documento de vida que permite enxergar a vida da autora, da familia e das amigas, coas que partillou afectividade e unha vontade innovadora que cuestionaba as imposicións sociais do seu tempo, nunha traxectoria vital que se desenvolveu na área de Nova York. A mostra lémbranos que a utilización das artes plásticas como linguaxe ao servizo da intervención social conta cunha longa tradición na Historia da Arte. Na obra de Alice Austen os procesos de análise e creación ligados ao feminismo e á desmontaxe das estruturas patriarcais desenvólvense desde esta tradición, cunha vontade de transformar a vida, xogando o deporte un papel central nesta conquista da liberdade para corpos e mentes. De feito, Alice Austen creou coas súas amigas e a súa compañeira composicións de accións performativas que loitaban contra os estereotipos e as normas. Tanto nas súas series como nas fotografías realizadas para o libro Bicycling for Ladies -un manual de uso da bicicleta- revélase a posición vangardista da norteamericana fronte á sociedade en que lle tocou vivir. Neste sentido, a situación da muller e dos dereitos dos non heterosexuais constitúense en pano de fondo e en factor fundamental, en elemento iconográfico constante, aínda que non único. O efecto de conxunto, pola centralidade do corpo e a identidade feminina, provoca en primeiro termo a reflexión. A representación das mulleres preside a maioría das obras, con manifestas evidencias que serven para afondar no universo feminino e na alteridade como vizosa fonte de vida, de creación. Os silencios, os ocultamentos, as veladuras, que historicamente coutaron o mundo feminino e o homosexual, como materia e fonte de creación autorreferenciada, podémolo aquí percibir e ser cuestionado con toda claridade nunha artista que rebate os modelos sociais dominantes. A ollada sobre un tempo que non é tan distante do noso seméllanos, cando contemplamos a exposición, como precursora e dunha riqueza de suxestións moi considerábel. Vemos unha sociedade nunha evolución intensísima e unhas mulleres que tentan romper barreiras e abrir físgoas de liberdade desde a radical posta en cuestión dos roles sociais e sexuais, un proceso dunha forte intensidade que os documentos fotográficos transmiten nunha enorme riqueza de matices.