O relevo espido

O Modelo Dixital do Terreo (MDT) representa a superficie do solo sen obstáculos, é dicir, sen construcións nin vexetación. Cada píxel contén un valor de elevación nunha malla de x metros. Os MDT xéranse co escaneado das curvas de nivel de mapas, imaxes aéreas ou satélite e permiten, por exemplo, cálculos de sombreado, ventos ou pendentes. Na web pública de información xeográfica*, un comparador permite compaxinar desprazando o cursor central, a ambos os dous lados da pantalla e a calquera escala: as fotos aéreas desde o voo americano do 57 até hoxe e pólas en paralelo ao MDT do noso territorio, denominado “sombreado”. É impactante. Nunha primeira ollada a esta imaxe do relevo espido en calquera zona urbanizada que procuremos, familiar ou non, impresiona ver a cantidade e tamaño das transformacións realizadas. A unha distancia duns 10 km na vertical da pantalla, vemos nas zonas negras os maiores desmontes e terrapléns, escavacións e explanacións para as grandes infraestruturas (viarias, ferroviarias, etc) e polígonos industriais. Ver ao tempo o MDT e o voo americano sobre o noso sistema agrario e este, xunto coas fotos aéreas recentes, completan o lenzo para calquera análise. Outro baixorrelevo total, poderiamos obtelo incorporando a este, o mapa do subsolo, é dicir, cos sotos escavados e as redes agochadas. O MDT soporta tamén a proximidade, onde seguir a transformación de mazás ou grandes parcelas e detectar os mellores e peores casos. Como ademais este mapa simula o volume ao incorporar a terceira dimensión, é onde máis sofre o urbanista planificador de solos e superficies. En moitas zonas, escuras no “sombreado”, a imaxe é un sudario territorial, coas cicatrices e cortes na súa dimensión e forma reais. Nalgunha área determinada, o noso coñecemento dos cambios en perspectiva e, sobre todo, das causas polas cales isto ou aquilo están aí, conduce á dialéctica sobre a racionalización do uso do territorio versus a oportunidade dos seus operadores. É dicir, sobre a adecuación dos enclaves escollidos a miúdo pola inmediata xestión, o prezo ou dadas as urxencias, a falta de previsión. É mellor que se fagan xa, aínda que sen xeito, os nosos novos servizos ou deberían agardar o que fose necesario? Como a inicial Cidade da Cultura ou as recentes intermodais. Canto do que vemos está onde non debía e en malas condicións para poder crecer? Como o hospital CHUAC coruñés. Canto crecerá nun lugar mal elixido desde o comezo? Como o campus do CUVI vigués. E xa unha vez realizado o dano, debe exixirse a reparación ou reposición paisaxística coa que nunca se comprometen os interesados informes de impacto ambiental. Que debera imporse a cambio de cada construción? Non debería limitarse o tamaño en certas condicións de pendente ou obrigar a utilizar na propia parcela o material escavado ou beneficiar non escavar? Ou mesmo, non podería algunha operación ser elevada para que a cidade en planta baixa siga a súa marcha? Aceptando a pertinencia de novas transformacións e tomando como base a nosa mellor tradición, será necesario impor un novo respecto topográfico. Se é necesario perder, é para gañar, pero para gañar todos. Destruír só para poder construír a mellora da cidade-territorio de toda becha vivente.