Os derradeiros espazos vitais

Ninguén quere ir a unha residencia pero esa decisión, a falla de testamento vital, tomarana outros por nós. Apartarnos é a solución máis barata para os nosos últimos tres anos. Casualmente, tras o ano de maior mortaldade, aprobouse a lei da eutanasia ou do ben morrer, á que debemos engadir o debate sobre unha vellez digna. Todos somos dependentes en potencia e a todos os niveis, precisaremos mellor trato canto maior sexa a deterioración e non un maior abandono. A maioría das residentes son mulleres que tras axudar os seus avós, pais, parellas e até fillos e netos, merecen como ninguén que as coiden. Deixarse coidar ha de ser un pracer simétrico. O final non debe traizoar a nosa vida anterior e pode ser máis humano, menos estraño e garantindo a independencia ou sociabilidade que o noso humor diario permita. Debemos prepararnos para a soidade, desexada ou non, para non sentirnos sós aínda estándoo. Por outra banda, sempre son os outros os que morren. Tan importante é como se coida como onde, a súa integración ou illamento urbano. Por iso, desde abril de 2020, o colectivo Ergosfera comezou un proxecto de investigación sobre As residencias de maiores na área urbana da Coruña para analizar a súa forma e a súa situación desde a perspectiva urbana. Parten dunha cartografía inicial con tres intencións: sinalar onde están para comprender por que; precisar a distancia peonil aos servizos máis próximos (bus, tenda, farmacia, bar, centro de saúde etc.) para poder valorar o día a día e a integración coa contorna; e por último, representar a forma arquitectónica e os usos no contacto cos espazos libres exteriores. O obxectivo principal é estabelecer criterios para mellorar as residencias existentes e definir as condicións desexábeis das futuras. Unha investigación de grande interese tras a crise sanitaria e á espera dun financiamento que as administracións e fundacións, sorprendentemente, desestimaron até o de agora. Escasos 10.000 euros e 16 semanas. Como se pode xestionar, controlar ou mellorar o que se descoñece? Os primeiros datos, en sintonía cos do resto do país, describen unha progresiva privatización da xestión. Dous terzos son un negocio en parte subvencionado e sen os rigorosos controis. O 60% teñen máis de 50 prazas que sería o tamaño máximo desexábel. En canto ás distancias, a metade delas están a máis dun quilómetro dunha farmacia, tenda, centro de saúde ou cívico, 340 m ao bus e 450 m a un bar de media. Toda o traballo está dispoñíbel en aberto en: www.ergosfera.org/archivo/residencias/ Galiza ten só 3 das 5 prazas por cada maior que recomenda a OMS. Por tanto, falta un 40% por planificar desde a nosa dispersión e condicións xeográficas, próximas ás nosas vivendas, máis céntricas e públicas, máis pequenas e cun ambiente e funcionamentos afastados dos dun hospital. Precisamos un progresivo cambio cara a outro modelo, onde o último recurso sexan mellores residencias que as actuais. Pasando por adaptar as nosas vivendas ou compartir casas autoxestionadas, teleasistencia, asistencia a domicilio e onde sobre todo, aprender a morrer mellor.