A cuberto

Cando a choiva nos sorprende na rúa, a vida acelérase e buscamos como manter o noso itinerario a cuberto. Nese instante e no encontro entre a vertical dos edificios e a horizontal da rúa é onde podemos percibir con maior intensidade o grao de xenerosidade das nosas arquitecturas, o respecto cara ao cidadán, a súa urbanidade. Se caen catro pingas, arrimámonos aos edificios e imos saltando de balcón en balcón, de toldo a portal, coa ilusión de mollarnos menos. É un momento no que o noso corpo intima coas paredes de forma física e ao atravesalas podemos sentir se son frías ou cálidas, ásperas ou suaves, con cristaleiras ou cegas. Se cae a mares, hai que deterse. Con sorte, atopamos algún espazo exterior preto con certa dignidade: a entrada ao mercado, a estación, o museo ou, en lugares sensíbeis, algún cinema reutilizado. Con peor fortuna, somos engulidos como consumidores por calquera das socorridas galerías comerciais, algunha tenda vistosa ou se cadra algún café. Aínda sendo previsores, empregar o paraugas semella pouco civilizado, unha solución individual a un problema colectivo. Nalgún aspecto, é o equivalente ao carro privado a respecto do transporte público. O achado que mellor sintetiza entrada, estancia e paseo a cuberto de forma acougada e elegante é o soportal. Son secos no inverno e frescos no verán, pero é o seu aspecto social e non o climático o que os converte en auténticos vestíbulos urbanos. Son espazos intermedios, con certo carácter doméstico, froito da emocionante construción en común de varios propietarios. Perder para gañar. Representan o triunfo da cidade sobre o negocio, mais, excepcionalmente, tamén o contrario, no ambiguo e tenso equilibrio entre a legalidade cotiá e os momentos puntuais de celebración e promiscuidade. O soportal é a arquitectura, como grande arte do encontro, homenaxeándose a si mesma. E o seu espazo constrúe o marco, onde quizais con maior drama, somos actores e espectadores ao mesmo tempo, pasamos e vemos pasar, vemos ou somos vistos. Pero se houbese que ir máis aló, unha proposta arroutada e incríbel en tempo e lugar, dunha radicalidade aínda non superada, sería a Unidade Veciñal 3 de Elviña na Coruña. Aproveitando un forte desnivel incrústanse tres longos bloques paralelos para aloxar 400 familias. O acceso xeral prodúcese pola parte alta do terreo, no seu día illado, a través dunha ampla galería, a media altura cuberta e asollada con comercial, que conecta os edificios en cuarta planta! É incalculábel a cantidade de espazos intermedios diversos ou as mil formas de entrar ou percorrela. Repítese que o corredor non funcionou por non chegar a ter a vitalidade desexada, discutíbel. A xenerosidade e calidade espacial que mantén non pode ser un problema, senón potencialidade por descubrir. Cavilemos. A veciñanza comenta acotío "aquí coñecémonos todos". Iso é precisamente a confirmación do seu éxito.