O foxo de Entrecabezas na terra de Viana

A súa construción adoita remontarse centos de anos, pois xa desde o medievo está documentado o seu uso. Porén, son un dos elementos da nosa etnografía menos coñecidos, debido ao moito tempo pasado desde que deixaron de empregarse. O seu estado de conservación, en xeral, é de total ruína e abandono, e os seus restos fican invisíbeis na paisaxe dos nosos montes. Porén, nos últimos anos algúns volveron aparecer entre a vexetación, mesmo se reconstruíron parcialmente e sinalizaron. É o caso do foxo de Entrecabezas, en Viana do Bolo. Paraxe: Terra de Viana | Concello: Viana do Bolo | Dificultade: Media | Percorrido: 3 quilómetros ida e volta Moi perto de Ardexarxe, aldea da parroquia de Fradelo, están os montes que separan os vales dos ríos Conso e Camba. Un pouco antes comeza a subida por unha pista sinalizada, de breve percorrido pero bastante pendente no seu treito final. Imos pola banda leste do monte, enxergando aos nosos pés os pastos das chairas de Val de Outeiros, nun segundo termo Viana e as localidades que se espallan ao seu redor e, finalmente, no plano superior, as serras que polo nacente culminan nas Trevincas. No medio desta ampla panorámica salientan as Borreas de Caldesiños, cos cortados vermellos das vellas minas de ouro romanas, ou tamén a actual explotación mineira da Penouta. Chegados ao alto, o horizonte abre tamén cara ao poñente, coa serra de Queixa estendida de norte a sur sobre o Conso. Nunha pequena chaira, significativamente chamada Entrecabezas, atopamos dous pequenos cumes: o Picoto e o Outeiro do Picoto. Este é o lugar onde se atopa o foxo de lobos, cunha situación estratéxica para recibir as batidas desde todos os puntos cardinais. A singularidade do de Entrecabezas é que ten forma de "X", componse de catro paredes converxentes de máis dun centro de metros. Ao escorrentaren os lobos cara a riba estes víanse abocados polas paredes de pedra a rematar caendo no buraco do centro, onde os mataban ou capturaban para seren levados polas aldeas e recibir a recompensa da veciñanza. Só outros dous foxos galegos teñen esta mesma estrutura, pois o normal é que sexan de só dúas paredes converxentes. O que tamén fai moi recomendábel a visita a este lugar é que se recuperou o ano pasado, coa reconstrución do propio foxo e de parte dos muros que o compoñen. O labor de cantaría permite decatarse de como serían estas trampas nos tempos en que estaban en funcionamento. A roza da vexetación da contorna tamén permite apreciar o conxunto do foxo e o lugar que ocupa na paisaxe. Isto contrasta coa situación que atopamos hai unha década, cando un mar de piornos medio queimados ocultaban as pedras dos muros tiradas no chan e o foxo central atuído. É de gabar a iniciativa de pór en valor este foxo.