Fervenza das Hortas

Aproveitando que as condicións aínda son axeitadas, os regos levan auga e as árbores están sen folla, achegámonos para facer unha visita puntual: un curto roteiro circular de pouco máis de 1 quilómetro, onde, unha vez que deixamos a parte exposta ao sol, na que medran os toxos -estes días mestos de flor-, e que nos metemos no arboredo, coas beiras dos carreiros entre unha cama de follas caídas do outono xa estragadas, ven a luz e florecen, antes de que as árbores -nas que xa comezan a espertar os abrochos- o cubran todo, as plantas máis madrugadoras: os cáncaros, as violetas, as herbas das almorrás e as apertadas espirais das frondes dos fentos. Será para achegarnos a onde o rego de Saímes ou de Santa Marta, que na zona é fronteira natural entre os concellos de Arzúa e Touro, un pouco antes de entrar no Ulla, cae nun desnivel duns 30 metros para formar unha fermosa fervenza, sen moito caudal pero cunha altura importante -das máis altas da Galiza-, nun espazo no que ten ao seu pé outra máis pequena, un muíño e os restos doutros. Paraxe: Val do Ulla / Concello: Arzúa e Touro / Percorrido: 1 quilómetro (circular) / Dificultade: Media Xa había anos da primeira visita, cando achegarse á fervenza foi botarse polo monte abaixo buscando e abrindo un carreiro inexistente para ver de preto e converter en imaxe, darlle forma e tamaño, a un ruído de auga a caer que atravesaba o manto de follas de ameneiros e abeleiras que ocultan o lugar. Agora o camiño novo, trillado e acondicionado con varandas e escaleiras, fai o achegamento máis doado, mais o espectáculo non desmerece en absoluto o do día da descuberta, senón que aínda o mellora porque agora é máis doado moverse polo lugar e gozar dos detalles e, despois da forte baixada, desde Hortas (Arzúa), podemos facer un curto percorrido polo espazo de arredor, para ver de preto o muíño, a fervenza pequena e gozar do bosque até onde o río se encora. Volvemos logo ao pé da fervenza para cruzar o regueiro e, agora por Touro, enfrontarnos a unha subida intensa na primeira parte e de bo andar logo, para volver pasar o río, entubado debaixo do asfalto, ao pé do segundo muíño da ruta, e subir de novo para completar o pequeno percorrido circular. Para achegarnos á fervenza das Hortas saímos de Arzúa pola estrada que vai ao encoro de Portodemouros e Vila de Cruces e, a uns 8,5 km, en Dombodán, temos un desvío á dereita sinalizado cun indicador verde-amarelo de fervenza das Hortas. Por el, en dous quilómetros, chegamos a Hortas e a un empalme da estrada que ten un serradoiro á esquerda, alí collemos á esquerda e a 500 m temos un desvío á dereita, tamén sinalizado, que nuns 150 m nos leva ao aparcadoiro do que sae o camiño que baixa á fervenza. Este espazo é parte do PR-G 169.