Devesa de Zanfoga

Por Zanfoga, o Lor é aínda unha xunta de regueiros que non escavou o fondo canón posterior. Entre o Courel e o Cebreiro, nas terras altas que acollen as nacentes deste río, sitúase a parroquia de Zanfoga, nunha zona de outeiros de relevo suave con cultivos e prados, soutos e devesas. A presenza de gando é máis evidente hoxe que nas partes máis meridionais do Courel, e a importancia das castañas menor; non en van estamos nunha área de transición cara á montaña que o Courel pleno só imita polos grandes desniveis que o Lor provoca no seu percorrido medio e final, pero cuxo carácter montañoso é menos marcado. Paraxe: Zanfoga, O Cebreiro / Concello: Pedrafita / Percorrido: 7 kms ida e volta / Dificultade: Baixa Unha ruta circular de doado percorrido levaranos a través da súa devesa no Monte Grande para volver á partida logo de pasar polas casas da aldea. Sáese do punto en que a estrada atravesa o Lor, debaixo de Zanfoga e antes de Penacerveira, onde entre o arboredo xa se enxerga a crista de cuarcita que dá nome a esta última aldea e que é un dos lugares onde aflora logo de atravesar case todo o nordés da Galiza. Mesmo ao nos internar no camiño o mundo cambia, pois un auténtico túnel de pólas cóbreo todo e as copas das árbores envólvenos nun silencio sombrizo. Abelairas, capudres, bidueiras, carballos, algún castiñeiro conforman a devesa, e xa desde o inicio comezan a amosársenos pés illados ou grupos de faias. Atravesamos a parte baixa da devesa, sen subir nin baixar, a carón dos prados que nunha tira estreita nos separan do rego de Tras de Agolada. Hai camiños que soben á nosa dereita e que nos levarían ás partes altas en sentido ás aldeas de Penacerveira e Santín ou que simplemente –como agora pretendemos– nos convidan a deambular pola devesa, para logo volver ao camiño principal. Antes de ter percorrido un quilómetro o bosque énchese de faias. A subida da dereita intérnanos no faial, que chega ao cumio do monte. Pero debemos continuar o noso camiño, que baixa e morre nunha xunta de augas en que se abre a visión de varios prados. Debemos cruzar os regueiros servíndonos de pedras para mollarnos o menos posíbel e facer un forte xiro á esquerda. Ascendemos por un bo camiño sobre os prados, tendo xa enfronte, do outro lado do valciño, a visión completa da devesa, nesta época de outono chea de variado colorido. De xeito estrito, podemos considerar que a devesa de Zanfoga –a parte situada na aba norte do monte– ten un mínimo de quince hectáreas, das que algo máis de catro poden considerarse faial bastante puro. As devesas courelás e ancaresas foron tradicionalmente aproveitadas para extracción de leña, e puntualmente para acubillo do gando que pacía nos montes de arredor, estando agora nun proceso de relativa naturalización. Chegamos a Zanfoga entre prados, por unha casa brasonada, ollando un par de horros teitados de colmo. A grande igrexa porticada e de torre cadrada fica máis arriba. Pero nós collemos o camiño que entre as últimas casas se interna nun souto de altos castiñeiros, na outra beira da aldea. Empatamos coa estrada, tendo unha boa visión da parte noroeste da devesa, e cruzamos o Lor para chegar ao punto de partida.