'Viaxeiros ao tren, galegos... non'

Durante moito tempo o berro de 'Viaxeiros ao tren, galegos tamén' escoitábase polos altofalantes nada máis poñer os pés nas estacións de tren. Mais a chegada das pantallas dixitais fixeron calar os autoparlantes. A tecnoloxía veu da man da modernidade e entrou en Renfe (Rede Nacional de Ferrocarriles Española –1941-2005–). Un nome mítico para os galegos é o Shangai Express, o tren 4025 que enlazaba Galiza con Catalunya en 36 horas de viaxe. O Sanghai deixaría paso ao AVE. A división de Renfe deu lugar ao nacemento de Adif e de Renfe-Operadora. Madrid foi máis España que nunca e todos os convois tiñan que saír, pasar ou morrer na 'villa y corte'. O mesmo que as estradas. A localización xeográfica de Galiza, onde empeza o mar, ou se se quere menos poético, no recuncho ou no cu do mundo, complicou as cousas. A alta velocidade chegou a Sevilla en 1992, a Barcelona en 2008, a onde se queira... menos a Galiza. Non o fixo até o Nadal de 2021, e a medias. Vinte anos despois de promesas incumpridas, dende que Aznar e Fraga puxeran a primeira travesa. En Nadal de 2011 inaugurouse o tramo Santiago-Ourense. Tiñan que pasar outros dez anos para a conexión con Madrid. Unha conexión mal feita na que Vigo sae mal parada. E que dicir de Ferrol. Sempre illada, esquecida. E non será por falta de reivindicacións e iniciativas levadas á rúa polos veciños e nas institucións polos deputados do BNG no Congreso. Primeiro, Francisco Rodríguez (1996-2008), e actualmente por Néstor Rego. Só hai que achegarse á estación de Ferrol. Baleira día e noite. Silandeira. De cando en vez, un fato de persoas con cartaces achéganse ao andel exixindo convois, non só para a meseta. Tamén de proximidade. Non piden trens que vaian a 300 quilómetros. Coa metade da velocidade e frecuencias razoábeis estarían satisfeitos. Xustiza O que pasa é que a estrutura dos camiños de ferro na Galiza e o tendido son os máis vellos do país pola historia de desprezos e incumprimentos de anos. Non pode ser que se tarde preto 90 minutos en facer 21 quilómetros entre A Coruña-Ferrol, ou que Compostela non teña conexión directa con Lugo. Non digamos se de Ferrol queremos ir pola costa a Viveiro. "Alguén pode ser que me espere na estación", dicía Andrés do Barro na súa canción "O tren". Eu coido que hoxe é case imposíbel por moito amor, paciencia ou por moito querer chegar á "terra da felicidade ". Os atrasos, cando non as avarías, acotío, dos convois lembran os de madeira doutro século. Non só "no tren que me leva pola beira do Miño", con volta a Do Barro. Aliás, mentres isto ocorre, agardamos xustiza polo accidente de Angrois (24 de xullo de 2013): 80 mortos, 114 feridos. Danos que non deberían ter ocorrido xamais de se faceren as cousas ben (o primeiro analizar os riscos da liña) sen présa ningunha por sacaren a foto Pepiño Blanco, Magdalena Álvarez, Ana Pastor... con evidentes responsabilidades políticas. Ninguén dimitiu. O verbo dimitir deixou de non ser 'ruso' para unha das maiores brincadeiras dos últimos anos: os trens que non podían pasar polos túneles en Cantabria e Asturias. A ministra de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana, Raquel Sánchez, cesou dous responsábeis de Renfe e Adif. No operador das liñas ferroviarias relevou o antigo xerente da Área de Xestión de Material de Renfe Viaxeiros, relegado das atribucións que tiña na actualidade. Era xerente cando en xuño de 2020 se adxudicou a CAF a fabricación dos trens. En Adif, propietaria das infraestruturas ferroviarias, o que marchou para súa casa foi o titular da xefatura de Inspección e Tecnoloxía de Vía. Días despois fíxose público que o presidente de Renfe, Isaías Táboas, e a secretaria de Estado de Transportes, Isabel Pardo Vera, presentaron a súa dimisión á ministra Raquel Sánchez, que as aceptou. 31 trens (21 para Cantabria e 10 para Asturies) estaban prometidos para comezos de 2024. As dimensións dos trens licitados por 190 millóns eran maiores que a rede. Tiñan unha altura que non pasaba por varios túneles. O erro foi detectado hai dous anos. Na Galiza, tampouco temos trens de proximidade, nin de madeira, nin de xoguete. Hoxe o berro nas estacións máis acaído é: 'Viaxeiros ao tren, galegos... non'. Prezos A política de Renfe e moi criticábel. Tamén o é a súa web. Moi pouco clara e errática. Non só nos itinerarios e nos prezos. Sorprende que un viaxeiro poida ir de Valladolid a Madrid (liña de AVE) por 2,80 euros cun bono de 50 traxectos. O billete normal de ida é de 31,10 euros, pero o de volta, se é no derradeiro da xornada (as 22.02 horas) –no mesmo tipo de tren–, ascende a 59,10 euros.