Un 8-M ao día

Vén un novo 8-M e ás veces esquecemos que todo proxecto de creba dunha hexemonía inxusta que logra resistir no tempo e entenderse sostense por necesidade na perseveranza da organización de base. O 8-M xermina nas loitas do movemento obreiro feminista activado a mediados do XIX. Xa existía entón entre o feminismo obreiro e o burgués sólidos intereses comúns e algúns obxectivos disímiles e contrapostos. Tende a ignorarse o movemento de asalariadas no asentamento do capitalismo industrial. Tanto no sector doméstico, como no téxtil e tabacaleiro. Por exemplo, o 7 de decembro de 1857, as cigarreiras da Real Fábrica de Tabacos da Coruña protagonizan a primeira gran folga galega de mulleres. E nas protestas prolongadas de principios do XX as familias sostéñense moitas veces polos ingresos das mulleres, que ademais asumen o traballo gratis do fogar. Óbviase, de paso, que sobre os coidados sen compensación económica edifícase o noso sistema socio-laboral. Son tamén traballadoras. Renuncias Desde estas páxinas tentamos cada mes analizar cuestións arredor da violencia de xénero. O sistema laboral penaliza as mulleres que a sobreviven e ás que o maltratador impide desenvolverse en condicións de normalidade polo dano psicolóxico e/ou físico. Os denominados custos de oportunidade e de renuncia fan referencia á perda ascendente de ingresos, baixas e desempregos e á imposibilidade dunha traxectoria estábel. Tamén subliñan a mingua de opcións formativas. Agudízase en combinación coa maternidade, que xa sen outra violencia penaliza en factores como o incremento progresivo da fenda salarial de até un 28% (The child penalty in Spain, 2020). A violencia non empeza de golpe, ninguén chega abusando a unha relación, saltarían as alarmas. É un proceso minucioso de anos, en escalada, que incrementa a intensidade e a frecuencia e técese no que Lenore Walker denomina o ciclo da violencia (tensión, explosión e agresión, lúa de mel). M. empezou por facerse freelance cando estaba embarazada. Serían uns anos e voltar. "Parecíame que había moito amor entre nós e un proxecto". Encargaríase da filla desde a casa, teletraballando, sen axuda nin familia cerca. "Estaba soa. Co estrés comezou a insultarme, rompía cousas, empurrábame. Cada día chegaba máis tarde, tirábaseme enriba na cama e agredíame. Cada ano peor. Logo dicíame que o iamos superar con amor. Destruíume. Morría de medo e tentaba que a nena non o notase. Empecei a fallar nos traballos, non chegaba ás entregas, cometía erros, era unha loucura. A nivel laboral nunca me recuperei. Nunca o denunciei. Hoxe vexo que debín facelo e obter protección (por exemplo, o mantemento de alta en caso de baixa por violencia ou a xubilación anticipada involuntaria con 33 anos cotizados). Conseguín divorciarme con moita axuda, mudeime, achegueime á familia e recicleime en traballos precarios". Oito de cada dez mulleres que sofren violencia física e/ou sexual non logran denunciar Outros custos da violencia A profesora Elena Mañas da Universidade de Alcalá presentou hai uns días o estudo O impacto da violencia de xénero en España: unha avaliación dos seus custos en 2016 (Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero, 2023), centrado no efecto sobre economía. O gasto monetario xerado polos maltratadores alcanza os 4.933 millóns de euros anuais, un 0,37% do PIB e 104 euros per cápita. Os cálculos son conservadores se temos en conta que case oito de cada dez mulleres que sofren violencia física e/ou sexual non logran denunciar, decisión que resulta aínda máis reducida na contorna familiar e das amizades (un 2,2%), de terceiras persoas (menos dun 4%) ou do sistema de saúde (menos dun 8%). E pola necesidade de obviar os casos derivados da violencia psicolóxica e económica para achegar unha primeira cifra que non estea exposta á controversia ideolóxico-metodolóxica. O informe Emprego contra a violencia (Adecco, 2019) revela nese ano a alta porcentaxe de mulleres superviventes sen emprego: seis de cada dez, a metade de longa duración. A dependencia económica e a precariedade dificultan a fuxida do ciclo. O mercado laboral do sistema capitalista non se pode contemplar como mecanismo de liberación, pero continúa a ser a vía máis inmediata de autonomía. O patriarcado inculca inimizade entre mulleres. Nese marco resulta lucrativo encher faladoiros, opinións e titulares cuestionando "o feminismo dividido", a maioría por persoas sen formación en xénero. Hai demasiadas batallas que librar, o 8-M é a diario. Están perto de nós, nas casas, nos traballos e nas rúas. Se necesitas axuda, podes chamar ao teléfono gratuíto 016 ou por whatsapp ao 600000016. Non deixa rastro na factura.