Gozar da Peroxa aos Peares

"A mestura das augas", é como deron en chamar as compañeiras de Lugo de Adega (Asociación pola Defensa Ecolóxica da Galiza) á ruta que traemos hoxe. O percorrido vai desde A Peroxa até Os Peares, onde se xuntan o río Miño, que leva a fama, e o Sil que leva a auga. Alén dos Roteirríos que se organizan dende o Proxecto Ríos, e dos que xa se falou nalgunha ocasión, tamén desde unha delegación de Adega, Adega-Lugo organiza roteiros pola Galiza. Máis de vinte anos realizando saídas para coñecer os recunchos do país, o máis fermoso e mellor conservado e aqueles outros lugares que están baixo a ameaza do mal chamado desenvolvemento. Os Roteiros de Adega-Lugo son andainas pola natureza que se organizan co obxectivo principal de achegar ás persoas os valores naturais, patrimoniais e culturais que enriquecen e identifican o noso territorio. Organízanse por cursos e cada campaña dedícase a unha temática particular de carácter ambiental ou cultural. O seu programa de saídas desenvólvese desde o mes de setembro até o mes de xuño, nos que se realizan oito ou nove saídas, sempre en domingo, en xornada completa de mañá e tarde. A xeira do curso 2020-2021, que leva o título de “Augas Vivas, As bacías do Miño e do Sil”, ten programadas nove saídas e que queren pór o foco sobre as augas interiores. A primeira foi polo río Miño no Pedregal de Irimia e a última, tamén neste río que cruza Galiza, será onde o Miño chega ao mar. Outras rutas programas farán parada en Monforte de Lemos, Sarria ou Begonte. Na seguinte ligazón pódese acceder á información dos Roteiros de Adega- Lugo, as datas de cada un e a maneira de apuntarse. A ruta do río Miño A saída desta andaina vai desde A Peroxa até Os Peares e coñéceselle alí como a Ruta do Río Miño. Un sendeiro homologado baixo a epígrafe PR-G 179, cunha dificultade media, duns 11 quilómetros, lineal e fundamentalmente de baixada. Existe a opción de facelo circular cuns 16 quilómetros. A ruta comeza na Peroxa e no inicio da mesma atopamos un panel con información e un mapa antes de iniciar a andaina que vai a carón do río da Barra. Debido ao desnivel da zona neste primeiro treito do camiño o río vai collendo forza, bravura que contén un bosque de ribeira bastante ben conservado. A primeira parada que propomos será no Castelo da Peroxa. Situado nun outeiro, ofrece unha boa panorámica da contorna e dá unha idea do camiño que imos facer e tamén do que hai que baixar. O Castelo da Peroxa está, como outras moitas edificacións, levantado sobre un asentamento castrexo. No século VIII, a familia Temes ordena a construción dun castelo para defender as súas terras das incursións musulmáns. O castelo foi un dos poucos que se salvou da revolta irmandiña. Despois da desamortización do século XIX, acolleu as dependencias municipais até que no ano 1920 mercouno un particular, que vendeu a pedra da torre da homenaxe para a construción da igrexa da Peroxa. Desde 1949 está protexido por Patrimonio. Poderemos observar no fondo exemplares do noso tritón máis grande, o pintafontes verde O camiño continúa costa abaixo con fortes pendentes, entre carreiros con valados de pedra e varias pontes de madeira até chegar á aldea de Pousada, na que paga a pena facer unha parada na fonte para coller auga, repor forzas e gozar da fermosa poza. A poza está cuberta na súa totalidade por lentella de auga (Lemma minor), porén, se as apartamos e nos fixamos con detemento, poderemos observar no fondo exemplares do noso tritón máis grande, o pintafontes verde (Triturus marmoratus). Os machos desta especie teñen unha crista que semella a dun pequeno dinosauro e as femias contan pola contra cunha liña laranxa polo lombo, son claramente diferenciábeis, teñen dimorfismo sexual que diría unha herpetóloga. Iso si, se imos á súa procura, o tempo de observación será limitado, xa que a "cortina" sobre a auga formada pola lentella de auga, fecharase rapidamente impedindo a visión do fondo. Seguimos coa baixada e comprobamos como algunhas zonas de bosque teñen socalcos, o que ven indicar que houbo vides na zona. Achegan semellante información varias manchas de mimosa (Acacia dealbata) que imos cruzar e que hoxe en día son unha praga en moitos lugares do país. As varas rectas, longas e resistentes desta especie invasora, empregábanse no cultivo das vides e co abandono do rural e con elas dos cultivos, as mimosas sen xestión nin control comezaron expandirse e a inzar o monte. Chegamos á aldea de Gulfaríz, e pasada esta xa imos ver o río Miño. Muda a paisaxe, e alén dos socalcos e as vides, comezamos a observar nas beiras do camiño unha flora de ambientes máis cálidos como poden ser as sobreiras e tamén o trobisco (Daphne gnidium). Chegados aos Peares teremos a oportunidade de gozar da unión dos ríos máis importantes do país, o Sil e o Miño Logo de pasar por debaixo da vía do tren, desde o que cantou Andrés do Barro, chegamos ao río Miño. Temos seis quilómetros dende aquí até o noso destino, Os Peares. Certamente o camiño é máis sinxelo, xa que vai paralelo á beira do Miño pero tamén a paisaxe é máis monótona e está máis degradada. Por momentos camiñamos por unha senda dominada por dúas especies invasoras, a mimosa (Acacia dealbata) e a herba da fortuna (Tradescantia flumminensis), que poden levar a engano, aínda que certamente dan unha cor verde á ruta impiden que medre nada máis, reducindo a biodiversidade. Aínda así, se prestamos atención, sairán ao noso paso bolboretas, lesmas e aves que, no escaso bosque de ribeira ou no río, saen adiante. Lavanco e garza real serán dúas especies que poderemos observar. Na chegada aos Peares teremos a oportunidade de gozar dun espectáculo extraordinario, a unión dos ríos máis importantes do país, o Sil e o Miño. Paga a pena aquí descansar do camiñado e admirar este espectáculo da natureza.