Música galega non tan tradicional

Hai discos sen os cales imaxinar un momento vital é até imposíbel. Música que non só transcende fronteiras, senón que xunto a esta propagación abre camiños que nin sequera se podían imaxinar á música. Na Galiza, de feito, sobran casos así. Poderiamos imaxinar a música de principios dos dous mil sen Plenilunio, de Luar na Lubre? Non. E todo o que veu despois, tampouco. Tratábase de algo máis. De estudar o noso, de levalo ao límite, de rachar mantendo, no fondo, as raíces. Aquel disco, o sexto da banda, comezaba cun deses temas que ao soar poñen a pel de galiña e se identifican como poucos. "Son do Ar" é un dos nosos sons internacionais, un canto de violíns que tanto a banda como Mike Oldfield se encargaron de que persoas de todo o mundo o escoitasen. Este feito, en certo modo, axudounos a revalorizar o que temos. Atopamos un paso adiante e rachamos cadeas que nos facían desvalorizar a música galega, tan de vangarda e tan revolucionaria como calquera outra. E no sentido máis amplo do termo! Detrás de Plenilunio viñeron máis. Tanto de Luar na Lubre como de moitos outros. Soaron Carlos Núñez ou Xorima. Volvemos escoitar Milladoiro, Fuxan os Ventos, Emilio Cao. Abriuse o camiño para que, no futuro, aparecesen artistas como Baiuca, Xosé Lois Romero ou Alboria. E tamén, apareceu Mercedes Peón. E é que este mes de abril, un dos álbums máis importantes da historia da Galiza fai tres anos. Dise pronto. Parece pouco. Mais todo o que se lle debe é tanto que non saberiamos por onde explicalo. O Deixaas, de Mercedes Peón, está de aniversario. E sen el, nada sería o mesmo. Porque hai discos tan provocadores desde a primeira nota que sabes que van pór patas arriba todo o que coñeces. Ou todo o que sabías coñecer. Onde perdes por momentos a noción do tempo, e destrúen todo concepto que pensabas ter sobre, non só un, senón varios estilos musicais. E é que, de todos os exemplos recentes que mencionamos antes, ningún chega aos absolutos que Mercedes Peón ergueu hai tres anos. Non se trata de que a música galega precisase unha revolución. De feito, exemplos como os mencionados con anterioridade ou as incombustíbeis Tanxugueiras son probas de que os instrumentos máis clásicos teñen aínda unha capacidade de evolución envexábel. Tratábase de algo máis. De estudar o noso, de levalo ao límite, de rachar mantendo, no fondo, as raíces. E o resultado é todo un espectáculo que non só non pasou de moda, senón que aínda quedan pasos que dar até chegar alí. E isto é outros dos puntos a ter en conta: se aínda non se chegou ao punto de que Deixaas sexa algo pasado, un novo clásico, e alén disto continuamos a recibir achegas a aquilo que até o de agora consideramos tradicional... Canta marxe nos queda para asombrarnos? E seguiremos falando de música tradicional, ás veces incluso como sinónimo dese socorrida música celta. E chegarán Mercedes Peón, Baiuca, Tanxugueiras e Sangre de Muérdago e pedirannos que volvamos cavilar nas etiquetas que pomos. Porque non é unha cuestión de tradición, senón de raíces. E de levalas ao máis alto.