Luísa Villalta, sempre

Desde hai cinco anos estase a recuperar aos poucos a obra de Luísa Villalta, outra das candidatas a ser homenaxeadas o 17 de maio. De feito no pasado agosto a plataforma A Sega nomeouna de pleno dereito a IX Señora das Letras no seu particular Día das Galegas nas Letras co que festexan cada verán unha escritora. Razóns non faltan para honrala. Ensaísta, narradora, dramaturga e poeta de calidade, moi atenta aos movementos culturais e á sociedade do seu tempo, mais cunha produción que permite lecturas atemporais, como sucede coas boas autoras. Este volume constitúe unha antoloxía poética dos libros publicados en vida: Música reservada (1991), Ruído (1995), Rota ao interior do ollo (1995) e En concreto (2004). A escolma, moi completa, a introdución, moi ilustrativa, e a edición corren a cargo de Armando Requeixo. Pouco se insiste na necesidade deste tipo de edicións realizadas por especialistas, como é o caso, sobre todo para os textos que son de difícil acceso. Ademais, a perspectiva que dá o tempo permite situar a autora e poñela en relación coas correntes da súa época e das posteriores. Resulta moi interesante a reflexión sobre os vencellos de Luísa Villalta coas xeracións poéticas de finais do século XX que habitualmente se contemplan por parte da crítica, con maior ou menor fortuna. A visión de conxunto dá conta da influencia que ten na súa escrita a música, entendida como resonancia pitagórica do mundo, na "material pureza dese son", non só cando este é harmónico, como reflicte ben algún título. Mais tamén da preocupación pola estrutura dos libros, pola interrogación filosófica que afecta á dicotomía entre ser e coñecer, á súa condición de muller, á importancia da palabra nos contidos metaliterarios que adoitan asociar a creación cunha sorte de transcendencia ou á apertura cara á outridade manifestada no símbolo dos ollos e da mirada. Indagación e intimismo, aínda que tamén preocupación polo espazo público en contraposición ao doméstico, o da cidade da Coruña, e pola identidade colectiva. Así como hai unha evolución nos temas tamén se perciben cambios no expresivo que van dun formalismo clasicista na métrica e nas estrofas cara a unha maior liberdade nos poemarios finais, aínda que sempre hai unha procura clara da beleza e da imaxe xusta. En definitiva, calquera ocasión é boa para volver a Luísa Villalta e aceptar os convites a pensar, porque nos abrirán a porta da escuridade: "Á beira mesma das perguntas / están os versos e os siléncios / a esvair as luces ténues da verdade".