Nós somos elas

Toma como eixe argumental a fábrica de louza da Pontesa nun estimulante relato antipatriarcal e contra a desmemoria contado a través das experiencias de varias das empregadas da fábrica de Ponte Sampaio (Pontevedra). Nación / Margarita Ledo Andión / Galiza / 2020 / 85 min Ten de personaxe central a Nieves P. Lusquiños, ex traballadora da fábrica que entrou con tan só 14 anos obtendo o primeiro salario "nun sobre beis". Con 18 xa tiña coche propio (un Dylane 6 amarelo descapotábel) e unha xuventude chea de momentos memorábeis; até que o patrón deixou de pagar e por aí si que non. "Traballar sen cobrar, iso nin falar". A fábrica de vaixelas de cerámica deu emprego durante décadas a miles de mulleres e homes da comarca. Quen fose de Soutomaior e non traballase na Pontesa, cando menos, tiña familiares ou achegadas que si. A mala xestión, a precariedade laboral, as xornadas de 12 horas, os soldos miserábeis e unha estrutura patriarcal inadmisíbel, fixeron que as mulleres se ergueran nunha loita obreira, apoiada por Lois Obelleiro de maneira exemplar, que aínda colea até os nosos días. A través da lente de Alberte Branco, e da música de Mercedes Peón e Mónica de Nut, Nación transita entre unha narrativa documental, dramatizada, poética e, mesmo, de cinema experimental, tecendo unha historia de sororidade entre mulleres fagocitadas por un sistema capitalista industrial que as maltrataba e as explotaba, e que as levou a un litixio visto para sentenza o 28 de xaneiro de 2020 nos xulgados da Coruña, espazo onde comezou tomar forma o filme pero non onde remata. Facendo súa unha das propias frases de Nación, Ledo "soborda a cerca" de Pontesa, na que se encadra o filme, e traspasa a cuarta parede mirando directamente aos ollos do público a través do valente e sobrecolledor monólogo-confesión de Mónica Camaño precedido dunha homenaxe e recordatorio de moitos dos nomes e apelidos daquelas mulleres que quedaron polo camiño. Humilladas. Maltratadas. Torturadas. Violadas. Asasinadas. Un epílogo que deixa o corazón encollido, a emoción a flor de pel e a certeza de ter presenciado unha obra transcendental remexedora de conciencias. Despois diso non queda outra que observar, en escrupuloso silencio, unha serie de fotografías escollidas para a ocasión mentres recuperamos o alento antes de nos pór a aplaudir sen mesura nos títulos de crédito finais. A estrea en cinemas está prevista para o 5 de marzo.