Da Ponte Taboada ao castro de Bendoiro

Lalín conta cunha ampla rede de rutas que permiten un coñecemento fondo deste territorio gandeiro que o Deza atravesa de sul a norte. Unha delas é a chamada Ruta dos Pazos, que se dirixe á Ponte Taboada; nós faremos hoxe o tramo dende esta ponte até os castros de Bendoiro. Comezaremos o camiño na pequena aldea da Ponte, logo de desviarnos á dereita na estrada de Silleda a Lalín. Dende este núcleo baixa un camiño empedrado e sombrizo, de boa construción, que, logo dunha fonte e unha pedra vertical, ambas con inscricións, nos mete na ponte sobre o Deza, nunha paraxe de grande encanto. A ponte é alta, de boa cantaría, alombada no centro e apóiase en penedos que sobresaen en ambas as marxes do río, e que, a xulgar polo nome, noutra época debeu ser vadeado mediante táboas. A inscrición que aínda se pode enxergar na pedra das proximidades di que orixinariamente construíse no ano 912, hai máis de once séculos. Atravesado o río, a ponte fai un brusco xiro á esquerda, xurdindo á dereita un curioso oco de porta que nos conduce á levada e ao túnel da mesma, que augas máis abaixo deitaba o caudal desviado do Deza para unha fábrica da luz hoxe en ruínas. Dende os penedos da beira tense unha boa perspectiva da Ponte Taboada, sobre as escuras augas. Paraxe: Terras do Deza / Concello: Lalín / Percorrido: 6, 5 quilómetros (ida) / Dificultade: Media Un camiño de carro cruza polo medio a devesa de carballos centenarios, relacionados co pazo de Liñares que é a nosa próxima parada. Esta impoñente construción rodeada por unha cerca é de propiedade municipal e acolle o museo da marioneta, unha sala dedicada á arqueoloxía e outra ao aviador Joaquín Loriga, nado neste pazo pertencente á familia dos Taboada. Alén destes contidos, a visita permite gozar da propia arquitectura do edificio barroco con partes que se remontan a comezos do século XVI, coa solaina, a lareira e cheminea e a escaleira de acceso posterior. Preto do pazo de Liñares está o de Eirixe, na mesma parroquia de Prado. Retomando o camiño dirixímonos a Bendoiro por vellas vereas que van paralelas a modernas infraestruturas de estradas, autoestrada e dous trazados de camiños de ferro. Atopamos primeiro o pazo, de vella construción e grandes dimensións, dedicado hoxe a usos hostaleiros e na súa orixe relacionado tamén coa familia dos Taboada. Avanzando un pouco, nunha revolta do camiño metémonos nunha frondosa carballeira. Na realidade trátase dos foxos e antecastros do castro de Bendoiro, que se pode percorrer na totalidade subindo polas portas abertas nas súas murallas até a croa, enxergando ou imaxinando entre o chan estrado de follas de carballo e sobreira as formas soterradas dos muros, terrapléns e posíbeis construcións. Máis ao norte, e practicamente pegado ao castro -cousa inédita-, atópase o Castriño, máis antigo e cuxa escavación derivada da construción da vía da velocidade alta do tren deu orixe a moitos materiais de interese así como ao descubrimento de enterramentos asociados á Idade do Ferro, o que tamén fai singular este xacemento. A ruta podería continuar pero é unha opción razoábel facer o camiño de volta dende Bendoiro até o inicio na Ponte Taboada e deixar o resto do roteiro para unha posterior xeira.