Seminario de Estudos Galegos

O non do PP frea a iniciativa sobre o SEG.

Lembranza do Seminario de Estudos Galegos é a nova publicación do Consello da Cultura Galega (CCG) que rescata do fondo de Lois Tobío dous textos que dan conta de acontecementos importantes para  a historia do país, como o nacemento do Seminario e as circunstancias da redacción do Estatuto de Galiza polo ano 1931.

O Museo do Pobo Galego exhibe desde onte as pezas que pertenceron ao Museo de Galicia do Seminario de Estudos Galegos (SEG), nun itinerario que visa a recuperar a memoria da institución no ano do seu centenario. A mostra exhibe pezas que recuperan a cultura tradicional galega e que foron rescatadas polo SEG segundo os parámetros europeos da etnografía máis avanzada na altura.

Ortoño, en Ames, acolleu unha homenaxe floral polo centenario do SEG

Justo Beramendi, Ramón Villares, Henrique Monteagudo son algúns dos participantes nesta cita que arrinca hoxe  en Santiago. 

O historiador Miguel Anxo Seixas aborda os estudosos da cultura galega desde 1720 co bieito padre Sarmiento ata a aparición do Seminario de Estudos Galegos (SEG), persoas de Galicia e de fóra dela que percorreron o país e o foron rexistraron nos seus escritos e debuxos. Refírese así aos estudos dos galicianistas e doutros investigadores, do labor das Comisións de Monumentos, das investigacións de Murguía e doutros eruditos, destacando, entre as institucións, o Museo Arqueolóxico de Santiago, a Sociedade do Folclore da Coruña, a Sociedade Arqueolóxica de Pontevedra, a Academia Galega...

O catedrático de Bioloxía Xosé Antón Fraga repara en como o Seminario de Estudos Galegos (SEG) foi pioneiro ao incorporar na historia do galeguismo cultural as ciencias. Con esta decisión o SEG fíxose eco da crecente presenza das actividades científicas nas sociedades europeas do momento, onde a cultura científica pasara a ser un elemento chave da propia cultura. A institución crearía varias seccións relacionadas coas ciencias experimentais e as matemáticas. Entre os numerosos científicos que formaron parte figuran Ramón María Aller ou Parga Pondal.

O catedrático Antón Costa Rico explica como na alba do s. XX se formula unha dupla necesidade: a creación de centros de formación académica e profesional e a da súa galeguización, necesidade sostida polo novo nacionalismo galego. No seu seo, algúns participantes xuntan a necesidade de crear escolas, con prácticas galeguizadas, coa de ser "novas" no seu modo de ser e facer. Con todo, foi insegura e con limitacións a plasmación do que debería ser a nova escola galega, como testemuñan a Escola do Insiño Galego ou a constitución da Sección de Pedagoxía do SEG.

O profesor Uxío-Breogán Diéguez analiza o compromiso político do Seminario de Estudos Galegos (SEG), tanto dos seus integrantes como do SEG en canto institución, destacando que a entidade estivo vinculada desde o seu nacemento ao proxecto político das Irmandades da Fala e logo do Partido Galeguista. Neste sentido, o SEG realizou un labor de suma importancia en favor do Estatuto de 1936, cun intenso traballo de reflexión e investigación que desembocou na edición do Anteproyeito de Estatuto de Galiza, en maio de 1931. 

A profesora Aurora Marco saca do ostracismo neste artigo as mulleres que participaron da actividade do Seminario de Estudos Galegos (SEG), que, como relata, na meirande parte dos casos, ficaron silenciadas e ausentes do discurso oficial e do ensino académico. Carmiña Sierra Domínguez, Luísa Cuesta Gutiérrez, María Corredoira, Sara Leirós Fernández, Josefa Iglesias Vilarelle, Dolores Lorenzo Salgado, Amparo Arango Fernández, Pura Lorenzana Prado e Encarnación Fraga Padín son algunhas delas.

O profesor Xosé Ramón Pena sinala como foi e se mantén un lugar común na historia das letras galegas facer fincapé na "modernidade" e "europeidade" do grupo Nós e no seu carácter de "mestres incontestados". Sen dúbida, trátase de percepcións que han de ser matizadas e corrixidas, propón o profesor, xa que en realidade, a común pertenza ao movemento do galeguismo non ha de ocultar en ningún caso a verdadeira pluralidade de opcións nunha xeración brillante, "os anos de prata". 

O antropólogo Manuel Vilar explica que o Seminario de Estudos Galegos (SEG) foi un proxecto para estudar e divulgar a cultura galega desde os diferentes campos, tamén desde o que hoxe chamamos antropoloxía, intentando elaborar un discurso científico que axudara a demostrar a existencia dunha cultura cunha historia diferenciada.

Mercedes Rozas expón nesta peza a relación entre o Seminario de Estudos Galegos (SEG) e a arte, insistindo en que a institución non foi de modo expreso fundada para a causa artística. Desta maneira, di a especialista, a arte non contou cun protagonismo relevante nas actividades asociativas, mais si houbo algunha que outra exposición e, máis asiduamente, actividades vinculadas á arqueoloxía.

O investigador mariñán Ramón Ermida Meilán explica como o proceso represivo contra o Seminario de Estudos Galegos (SEG) foi desenvolvido en tres direccións. Unha primeira refírese á propia entidade, suspendida nas súas tarefas, posteriormente ilegalizada e, por último, cos seus bens e fondos incautados. Unha segunda afecta os seus socios, sexan activos ou protectores, perseguidos polas súas posicións ideolóxicas e compromisos políticos. Unha terceira concerne a súa memoria, esquecida e, aínda peor, manipulada para desfigurar os seus obxectivos, até o punto de facer pasar o colectivo como un antecedente do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento (IEGPS), entidade creada polo franquismo dentro do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), cuns fins antagónicos aos do SEG.

A profesora Mariña Arbor explica como, antes de dirixirse a Mondoñedo para adentrarse neste concello mariñán da man de Álvaro Cunqueiro, o mozo sueco Bertil Maler detense en Santiago de Compostela, onde visita o Seminario de Estudos Galegos (SEG), nunha Galiza previa ao golpe de Estado. As impresións da súa visita e o ambiente do momento na capital marcarán a Maler, que deles deixará memoria escrita.