Rosalía de Castro

O primeiro grande acto de homenaxe e de celebración popular de Luísa Villalta, que neste ano 2024 protagoniza o Día das Letras galegas, terá lugar esta cuarta feira 6 de marzo, no Teatro Rosalía de Castro, a partir das 20.30 horas.

Este sábado tivo lugar en Outeiro de Rei (comarca de Lugo) a final de recitado escolar ‘Rosalía sempre viva’.

A concelleira do BNG Mercedes Queixas vén de rexistrar unha batería de preguntas por escrito por medio das cales insta o Goberno Local a que cumpra a moción aprobada no Pleno de 2021 e promova a rehabilitación e musealización da casa coruñesa -no número 3 da Rúa do Príncipe- na que morou Rosalía de Castro entre os anos 1871 e 1874.

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) realizou o seu acto central, un día despois de que se cumprisen 187 anos do nacemento da poeta, en Compostela.

Escasos son os concellos que carecen de homenaxes á nosa poeta. Rosalía aparece en placas de rúas, teatros, parques e até estrelas; o seu rostro en bustos, avións ou murais que acollen ademais algún dos seus versos, tanto na nosa terra como do outro lado do océano. É unha das poucas denominacións que non suscita controversia, se exceptuamos a crítica que Mariano Raxoi lle lanzou ao Goberno de Pontevedra por quitarlle a unha rúa o nome dun xeneral golpista e pórlle o dela.

Quase 140 anos depois da sua morte, Rosalia de Castro é a poeta mais musicada, o que dificilmente se pode afastar da empatia entre ela e o seu povo, que a mitificou desde o início. O mito rosaliano, que chegou aos nossos dias, vive na música desde Montes ou José Baldomir. Mas se é "Negra sombra" o canto mais emblemático, as versões musicais sobre a autora abrangem todos os estilos: o pop, o jazz, o rock, o folque, o vocal clássico, o rap ou a linha cantautora.

A atención pola obra de Rosalía de Castro acompaña María Pilar García Negro, de maneira constante, desde hai máis de corenta anos. Os quince traballos que se presentan no volume 'Intenso e solidario feminismo. Estudos rosalianos' permiten obter unha visión integral do seu discurso crítico en relación coa obra de Rosalía de Castro e constatar a relevancia da súas achegas interpretativas no ámbito dos estudos rosalianos.

A conmemoración do Día de Rosalía pretendía, no seu momento, festexar a literatura e o libro galego, pero a cidadanía ampliou o seu alcance nunha mestura de homenaxe, reivindicación, impulso transformador e orgullo de pertencer a unha cultura. O 23 de febreiro, aniversario do nacemento da poeta, é xa unha data grande no calendario galego, na que a sociedade recoñécese e festexa a súa identidade, sempre resiliente ante todas as agresións.

Rosario Álvarez salienta que Galiza está "unida polo mar" e "pola lingua galega e a lingua portuguesa, nacidas ambas as dúas do mesmo touro medieval común".

Suso Coba, máis coñecido como 'Suso do Dezaseis' é o dono do Dezaseis, un respectado estabelecemento hostaleiro compostelán de case 30 anos de historia. O próximo 23 de febreiro, día dedicado na Galiza á conmemoración de Rosalía de Castro, Coba será, xunto coa cantora Uxía Senlle, quen elaborará na Casa-Museo da emblemática poeta o Caldo de Gloria. Unha actividade impulsada pola Fundación Rosalía de Castro para homenaxear a autora desde o mundo gastronómico.

Rosa de Cabanas (Ouzande, A Estrada, Terra de Montes, 1976) é ilustradora e arquitecta. Unha das súas creacións, en homenaxe a Rosalía de Castro, ilustrará a capa do especial que este 23 de febreiro acompañará 'Nós Diario' para conmemorar o 187º aniversario do nacemento da poeta.

A vindeira sexta feira, 23 de febreiro, o Concello de Pontevedra ten preparada unha programación oficial co gallo da celebración do Día de Rosalía de Castro, en colaboración coa Asociación de Escritores/as en Lingua Galega. O acto principal do Día de Rosalía sucederá ás 20 horas no centro social do Gorgullón, espazo que acollerá a lectura de textos de Cantares gallegos e Follas novas. Trátase dun acto aberto a toda a cidadanía, no que pode participar de xeito directo. Será conducido por Miriam Ferradáns, que tamén lerá o manifesto de AELG nesta data tan sinalada. Doutra banda, o colectivo artístico O Fruto e a serpe encargarase da ambientación do acto. Desde a área de Normalización Lingüística, sinalan que a homenaxe pontevedresa céntrase nos textos rosalianos escritos en galego, para destacar "o papel da autora na reivindicación do uso da lingua galega nunha época en que publicar en galego -e ademais sendo unha muller- era un acto revolucionario". Ademais, "a súa escrita pioneira abriu o camiño á literatura galega moderna". 

O concerto de Loita Amada, o pasarrúas rosaliano dos Quinquilláns, o proxecto Indóciles ao redor da obra de Luísa Villalta ou o recital organizado pola editora Chan da Pólvora son algúns dos pratos fortes da edición deste 2024.