Pedro Pardo de Cela

O 17 de decembro de 1483 Pardo de Cela era degolado na praza da catedral de Mondoñedo por orde dos Reis Católicos. O seu asasinato é un caso paradigmático da dura represión exercida por Castela contra Galiza para derrotar a revolución galega do século XV.

Nos Diario agasalla hoxe aos seus lectores e lectores coa edición en papel do xornal unha biografía de Pedro Pardo de Cela elaborada polo historiador Alexandre Peres Vigo. Se queres facerte con ela acude a buscala ao teu quiosco máis próximo.

Sermos Galiza S.A. agasalla este sábado as lectoras e os lectores cunha biografía sobre Pedro Pardo de Cela no marco da colección “Biografías esenciais do Reino de Galiza”. Trátase dun traballo da autoría de Alexandre Peres Vigo (Trasancos, 1982), historiador, doutor e profesor da Universidade da Coruña (UDC), dedicado ao Marechal, quen foi perseguido asañadamente polos Reis Católicos até a súa execución pública na praza da catedral de Mondoñedo en 1483, xusto hai 540 anos.

‘Nós Diario’ agasalla co xornal do sábado 16 unha biografía do marechal. Preme aquí para escoitar o primeiro programa do noso podcast 'Biografías esenciais do Reino de Galiza', dedicado a Pardo de Cela.

O sábado 16 de decembro distribuirase gratuitamente con Nós Diario unha biografía de Pedro Pardo de Cela elaborada polo historiador Alexandre Peres Vigo. A obra, incluída na colección 'Biografías esenciais do reino da Galiza', terá continuidade nos seguintes sábados do mes con dous traballos análogos sobre as abadesas galegas rebeldes contra os Reis Católicos, da autoría de Carolina Casal e Carme Varela; e sobre Fernando Ruis de Castro, escrito por Francisco Rodríguez. Os tres volumes trazan un percorrido da revolta galega contra Castela dos séculos XIV e XV.

O proxecto é premiado pola Deputación da Coruña

É un dos itinerarios culturais máis veteranos da Galiza. Fundado en 1971 polo divulgador e escritor focego Suso Fernández, resiste sen amparo oficial desde hai máis de 50 anos. Eis a Ruta Pardo de Cela, un percorrido polo patrimonio, a arte, a natureza e a historia do Reino da Galiza.

Constanza de Castro, Catarina de Santiso e María Paz protagonizan as palestras.

Mesmo cos ingredientes que permiten outorgarlle o cualificativo de mito ou lenda á figura do mariscal Pardo de Cela, aínda así a máis rigorosa investigación actual recoñece que o relato tradicional, pertinazmente vivo na área en que se desenvolveron os feitos, non pode ser obviado á hora de reconstruír unha historia na que abondan baleiros e incertezas.

Desde os seus inicios, a nova  dinastía real castelá axiña se mostrou fortemente belixerante contra o reino de Galiza; último bastión dos leais a Pedro I e á casa de Borgoña. A súa aversión, e especialmente o seu desdén polos asuntos galegos, acabou por ser transmitida quer aos círculos cortesáns quer ao propio vulgo castelán, conformando os primeiros estadios da galaicofobia.

O galego atinxiu un grande esplendor literario nos séculos XIII e XIV a través das cantigas trobadorescas. Mais a unidade lingüístico-cultural que reflicten hai que a pór en relación directa coa identidade política 'galega' dos reinos da Galiza e de Portugal, cuxo idioma chegou a se converter en lingua lírica de todos os reinos cristiáns da península, coa excepción de Cataluña.

Cunhas orixes que se remontan á Alta Idade Media, os mosteiros femininos bieitos -que asumiran a Regra moi entrado o século XII- chegaban ás portas do Renacemento revestidos de románico, con sólidos patrimonios monásticos, poderosos abadengos femininos - con dereitos patrimoniais sobre igrexas e mosteiros, e o que é máis, sobre a terra- e convertidos, moitos deles, en grandes factorías cun importante poder económico. 

Tema recorrente nestes traballos é o referido ao clima de inestabilidade social que recorre boa parte do século XV, provocado polos enfrontamentos entre a nobreza galega e os abusos contra os vasalos, labregos e artesáns de toda condición. Coinciden os distintos autores en sinalar a nobreza como directamente responsable da fractura endémica da orde social fronte ao carácter protector que o pobo reserva á figura do rei. 

A  partir de 1373 (expulsión de Portugal de Fernando de Castro e os seus seguidores, exiliados alí, obrigada polo Tratado de Santarém con Castela), o reino de Galiza entrou nun proceso de desorientación. Notouse a falta dunha clase dirixente cohesa cunha estratexia política propia.

O asasinato de Pedro Pardo de Cela en 1483 a mans dos exércitos  dos Reis Católicos non significou a derrota definitiva da rebelión galega contra Castela. As fillas do mariscal e de Isabel de Castro, netas por parte de nai de Pedro Álvarez de Osorio, conde Lemos, continuaron a loita do seu pai, non ficando atrás en perseveranza e valor.

A portada da publicación é da autoría de Anxo Varela, un novo ilustrador gráfico galego, impulsor de Pruden Tattoo

Un coloquio que serviu como presentación do número monográfico do semanario Sermos Galiza que acompañará o xornal o vindeiro sábado 10 de decembro e que levará por título Pardo de Cela na Galiza do século XV.

O centro sociocultural do Ensanche de Santiago de Compostela acolle o 1 de decembro ás 20.30 horas [foi adiado media hora para falicitar a asistencia á concentración contra o asasinato da muller luguesa de 42 anos] unha palestra arredor do tempo histórico e a figura de Pardo de Cela. No debate, organizado pola Agrupación Cultural O Galo, van intervir recoñecidas e recoñecidos especialistas na figura do mariscal e na Galiza do século XV.

O movemento das irmandades foi unha ben organizada mobilización contra a aristocracia rebelde, lexitimada pola autorización do rei.

O fracaso da revolta irmandiña e particularmente a derrota da rebelión galega, na que acadaron o papel de símbolos Pardo de Cela, Pedro Madruga ou o Conde de Lemos, deixa Galiza fanada, frustrada, inerme ante a expansión de Castela e presa na roda colonial.