Publicidade 164635

Historia da Galiza

Escudo de armas Pardo de Cela e da súa muller Isabel de Castro procedente do castelo da Frouseira e depositado no Museo de Lugo.
Información do Reino

Pardo de Cela na historia e na lenda

Anselmo López Carreira 09/dec./22
Mesmo cos ingredientes que permiten outorgarlle o cualificativo de mito ou lenda á figura do mariscal Pardo de Cela, aínda así a máis rigorosa investigación actual recoñece que o relato tradicional, pertinazmente vivo na área en que se desenvolveron os feitos, non pode ser obviado á hora de reconstruír unha historia na que abondan baleiros e incertezas.
Fernando III da Galiza nunha miniatura do Tombo de Toxos Outos. (Arquivo Histórico Nacional)
star
Información do Reino

O galego en tempos de doma e castración

Xosé Ramón Freixeiro Mato 09/dec./22
O galego atinxiu un grande esplendor literario nos séculos XIII e XIV a través das cantigas trobadorescas. Mais a unidade lingüístico-cultural que reflicten hai que a pór en relación directa coa identidade política 'galega' dos reinos da Galiza e de Portugal, cuxo idioma chegou a se converter en lingua lírica de todos os reinos cristiáns da península, coa excepción de Cataluña.
Mosteiro de San Salvador de Sobrado, en Trives, cuxas monxas se enfrontaran armadas aos emisarios enviados desde Castela. (Foto: Soledad Felloza)
star
Información do Reino

Prófugas e apóstatas

Carme Varela / Carolina Casal 09/dec./22

Cunhas orixes que se remontan á Alta Idade Media, os mosteiros femininos bieitos -que asumiran a Regra moi entrado o século XII- chegaban ás portas do Renacemento revestidos de románico, con sólidos patrimonios monásticos, poderosos abadengos femininos - con dereitos patrimoniais sobre igrexas e mosteiros, e o que é máis, sobre a terra- e convertidos, moitos deles, en grandes factorías cun importante poder económico. 

Sepulcro do dirixente irmandiño Diego de Lemos no mosteiro de Santa María en Ferreira de Pantón.
star
Información do Reino

A Galicia do século XV revisitada

María Xosé Rodríguez Galdo 09/dec./22
Tema recorrente nestes traballos é o referido ao clima de inestabilidade social que recorre boa parte do século XV, provocado polos enfrontamentos entre a nobreza galega e os abusos contra os vasalos, labregos e artesáns de toda condición. Coinciden os distintos autores en sinalar a nobreza como directamente responsable da fractura endémica da orde social fronte ao carácter protector que o pobo reserva á figura do rei. 
Héitor Picallo, enxeñeiro e recoñecido investigador sobre o Reino da Galiza. (Foto: Arxina)
Contracultura

Héitor Picallo: "A María Criada ocultáronlle os apelidos polo seu oficio e por ser unha muller que quixo a un deán"

Laura Veiga 19/nov./22
Héitor Picallo, enxeñeiro e investigador sobre o Reino da Galiza, publica xunto a Damián Porto, doutor en Historia Moderna e técnico documentalista no Arquivo Histórico Diocesano de Santiago, Amores clandestinos no Renacemento: O deán Gabriel Rodríguez e María Criada. Picallo conversa con Nós Diario sobre algúns aspectos desta relación que ten, como el di, “todos os ingredientes para ser unha novela”. 
Unha das ilustracións sobre a Revolta Irmandiña que se pode observar no interior do libro 'A historia da Galicia pequeniña' (Foto: Editorial Aira).
CULTURA

'A historia da Galicia pequeniña', un libro para coñecer o país dunha forma didáctica

Iago Suárez 31/out./22
Aira Editorial publica a nova obra de Jorge Campos e César Cequeliños
O manuscrito achado en Sabadell. (Foto: Policía Nacional)
MEMORIA E HISTORIA

Recuperan en Sabadell un manuscrito do século XVIII que desaparecera tempo atrás en Rois

Redacción 28/out./22
Nos anos 70 e 80 desapareceron da Galiza "unha inxente cantidade de libros, textos e outros obxectos".
Alexandre Peres Vigo coordinou o coleccionábel 'Os reis e raíñas da Galiza. 1.000 anos dun reino de seu'. (Foto: Arxina)
Especial 'Reino da Galiza'

Remata o coleccionábel sobre as raíñas e os reis da Galiza, un fito na prensa do país

A. Escuredo 28/out./22
Grande acollida da iniciativa que ofrece esta sexta feira a súa última entrega.
Afonso VI, nunha miniatura do Tombo A da catedral de Compostela. / Catedral de Compostela
Os Reis e as Raíñas

García I e Afonso VI. Un reino entre dous irmáns

Xosé Ramón Ermida Meilán 11/out./22
García I (1042-1090) apareceu á vida pública moi novo, seguindo o camiño marcado pola nai, Sancha I, e do seu preceptor, o arcebispo compostelán Cresconio, con quen residiu desde 1053. Antes de ser proclamado monarca na Catedral de Santiago de Compostela, atopámolo trazando alianzas coa nobreza laica e eclesiástica do reino, recibindo peregrinas e peregrinos de Liexa, a quen agasallou con reliquias do apóstolo ou fechando acordos coas potencias europeas. Sinalouse polos lazos estabelecidos co rei normando Guillerme, cabeza da máis importante potencia rexional europea do momento.
Reunión das entidades promotoras, esta segunda feira, na sede do Consello da Cultura. (Foto: CCG)
MEMORIA E HISTORIA

Comezan os preparativos do centenario do Seminario de Estudos Galegos

Redacción 10/out./22
A entidade, esencial para o desenvolvemento da cultura galega, fai cen anos en 2023.
San Rosendo, educador de Ordoño IV, nunha estatua no mosteiro de Celanova. (Foto: Nós Diario)
Os Reis e as Raíñas

Ordoño IV. Un rei imposto polo partido galego

Xosé Ramón Ermida Meilán 29/set./22
A comezos de marzo de 958 era coroado como rei da Galiza na Catedral de Santiago de Compostela Ordoño IV. O novo monarca gozaba do favor da clase dirixente galega, enfrontada de vello a Sancho II, e representaba un proxecto político dirixido a garantir a hexemonía da oligarquía galega no espazo cristián peninsular. O seu goberno alongouse só por un ano, ficando aínda sen aclarar os motivos da súa pronta derrota e as súas diverxencias nos últimos tempos con parte da nobreza galega. O seu paso á historia, da man do relato interesado de Ximénez de Rada, denota que non contou co favor do partido castelán e que o seu programa político chocaba coa reelaboración mítica do pasado peninsular comezado no século XIII pola historiografía castelanista.
Números do coleccionábel 'Os reis e as raíñas da Galiza'. (Foto: Arxina)
MEMORIA E HISTORIA

O coleccionábel dos reis e as raíñas chega ao ecuador cunha grande acollida

Redacción 29/set./22
Publicáronse 17 fascículos e podcast sobre a monarquía galega.
Ordoño III, nunha miniatura no 'Compendio da crónica de reis'. (Foto: Biblioteca Nacional de España)
Os Reis e as Raíñas

Ordoño III e Sancho II. Uns reis enfrontados por Galiza

Redacción 28/set./22
Eran fillos de Ramiro II, pero cada un deles defendeu un proxecto político diferente. O primeiro, de nome Ordoño, froito dun matrimonio do monarca cunha muller da familia dos Goterres, criouse na área galega portuguesa, educouse no fogar de Hermenexildo Gonzales e Mumadona Dias e deulle continuidade ao programa de goberno do pai, dirixido a garantir a hexemonía da Galiza nuclear no reino cristián peninsular. O segundo, coñecido como Sancho, naceu dunha segunda relación de Ramiro II cunha infanta navarra, educouse na corte dese pequeno reino pirenaico e actuou como cabeza do partido castelán na característica dialéctica interna do reino galego. Finalmente, a morte prematura de Ordoño permitiu o aceso ao trono de Sancho.
Ramiro II nunha imaxe do Tombo A da catedral de Compostela. (Foto: Catedral de Compostela)
Os Reis e as Raíñas

Ramiro II e Adosinda Goterres. Uns monarcas galegos admirados en Europa

Xosé Ramón Ermida Meilán 27/set./22
Simboliza como ninguén o carácter galego da monarquía hexemónica no espazo cristián peninsular entre o século VIII e XIII. Fillo dos reis galegos Ordoño II e Elvira Mendes, conseguiu a admiración de toda Europa polo seu xenio militar, tras derrotar en agosto do 939 Abderramán III en Simancas. Gobernante de grandes capacidades, tanto na política externa como na interna, foi coñecido polos seus contemporáneos como “O Grande”. Amigo do mundo musulmán, con quen tentou manter unha relación pacífica, durante todo o seu reinado padeceu as manobras e intrigas do partido castelán do reino galego, sufrindo até hoxe os ataques da historiografía españolista polos seus enfrontamentos con Fernán González.
Afonso IV, nunha miniatura no 'Compendio da crónica de reis'. / Biblioteca Nacional de España
Os Reis e as Raíñas

Froila II, Afonso Froilaz, Sancho I e Afonso IV. Uns reis en tempos de inestabilidade

Xosé Ramón Ermida Meilán 26/set./22
Foron sete anos de inestabilidade política no Reino da Galiza marcados pola tensión interna entre a nobreza da área castelá e da Galiza nuclear. Unha dialéctica que marcou a lóxica política do espazo cristián peninsular durante séculos e que explica a sucesión de monarcas até a chegada ao trono do gran Ramiro II, tras a morte do seu irmán Sancho I, rei privativo da Galiza entre 926 e 929 e tras o breve reinado do seu irmán Afonso IV en 931. Precisamente nese ano, o partido galego volveu asentar súa a hexemonía no reino cristián, cun monarca nacido e criado no país e ligado familiarmente á poderosa familia dos Goterres.
Miniatura de Ordoño II nunha crónica medieval. (Foto: Catedral de León)
Os Reis e as Raíñas

Ordoño II e Elvira Mendes. Uns reis galegos en loita contra Castela

Xosé Ramón Ermida Meilán 22/set./22
A conflitividade non deixou de medrar nos últimos anos do reinado de Afonso III. A unha banda, o partido castelán, dirixido polo conde Munio Núñez e apoiado pola raíña Ximena Garcés, filla do rei de Nafarroa García Iñíguez, que tentaba imporse no ámbito do reino cristián peninsular. Noutra, o partido galego, encabezado pola familia dos Goterres, con base na Galiza nuclear, non disposto a ceder a hexemonía que viñan mantendo desde o século VIII.
Miniatura de Afonso III no Tombo A da catedral de Compostela. (Foto: Catedral de Compostela)
Os Reis e as Raíñas

Afonso III e Xemena. Os restauradores da Gallaecia

Alexandre Peres Vigo 21/set./22
Alcumado o “magno” pola historiografía tradicional, sen dúbida o reinado de Afonso III destacou tanto pola súa magnitude no tempo (44 anos) como polo apoxeo territorial que experimentou o entón reino da Gallaecia. Un avance sen precedentes próximos que levou o territorio galego a estender novamente os seus dominios até a cidade de Coimbra, tal e como sucedera coa monarquía sueva. 
Ordoño e Munia nunha miniatura do Libro dos Testamentos da catedral de Oviedo.
Os Reis e as Raíñas

Ramiro I e Ordoño I. Uns novos reis galaicos

Alexandre Peres Vigo 20/set./22
Concluído o longo goberno de Afonso II no ano 842, após cinco décadas de reinado, a morte do monarca representou toda unha convulsión nun reino da Gallaecia que aínda estaba en proceso de consolidación. O feito de o rei morrer célibe e sen fillos, todo a causa da súa vocación relixiosa segundo crónicas posteriores, avivaba, desde había décadas, diversas intrigas cortesás por saber quen sería o sucesor do “príncipe das Galizas”, tal e como se coñecía a Afonso en Francia, e soberano de “Yilliquiya”, así coñecido na Hispania musulmá.
Afonso II nunha miniatura do Libro dos Testamentos da catedral de Oviedo.
Os Reis e as Raíñas

Afonso II. Un reino na escena europea

Alexandre Peres Vigo 19/set./22
Após os efémeros reinados dos mal chamados “reis usurpadores”, o longo reinado de Afonso II (719-842) supuxo un paso definitivo na consolidación dun novo poder monárquico na Gallaecia. Nacido cara o ano 762, Afonso accedeu o trono por ser fillo do rei Froila I, quen gobernara un importante señorío do norte da Gallaecia entre os anos 757 e 768. Malia que non existe consenso arredor das orixes da súa nai, Munia, todo indica que esta puido ser orixinaria do extremo leste do reino, no territorio cántabro-vasco. Con todo, o asasinato de Froila I en terras asturianas axiña apartou a Afonso, entón apenas un infante, do emerxente Estado que estaba a xurdir na Gallaecia. 

Agocharon a nosa historia

Xoán Antón Pérez-Lema 19/set./22
Publicidade 164635