exilio

O golpe do 36 sorprendeu a estradense en Madrid e empurrouna a un periplo mundial en defensa dos dereitos da Galiza do Estatuto, nunha loita compartida con Castelao, si, pero na que ela tamén cría. Mentres el viviu, ocupouse da intendencia e fíxolle de lazarilla nas crises de cegueira. Tras a súa morte, foi a garante do seu legado artístico e sobre todo do político, a fin de deixar claro que a súa ideoloxía era inequívoca, imposíbel de moldear para que calquera opción poida vindicarse, aínda hoxe, como herdeira. Virxinia Pereira é moito máis que a abnegada enfermeira e esposa de Castelao que pasou —e pouco— á historia. É unha comprometida loitadora antifranquista e polos dereitos da Galiza.

Unha exiliada ilustre, máis nova que Antón Alonso Ríos, titulou as súas memorias Tres tiempos y una esperanza. O lema de María Victoria Villaverde podía explicar parte da espectacular peripecia de ida e volta do noso personaxe: emigrante, retornado e finalmente exiliado. Tres tempos marcados pola penuria económica e a obriga de emigrar a América, o regreso esperanzado ao país para transformalo desde a acción política, a brutalidade da represión da que sae asombrosamente indemne, e o exilio definitivo. E batendo sempre en Alonso Ríos, o home da cara bondadosa, un corazón incesante de esperanza na redención e no progreso libre de Galicia.

Sabes quen foi María Casares? Oíches algunha vez falar dunha nena da Coruña que parte para o exilio francés en 1936, a piques de facer os catorce, e que, cinco anos despois, triunfa nos teatros parisienses? A mesma que celebrou os cincuenta anos nas táboas en 1992 considerada un monstro da interpretación? E que o titular dun dos máis importantes xornais franceses no día seguinte da súa morte, en novembro de 1996, rezaba “O teatro morreu”? Unha muller única, refuxiada e triunfadora, gran tráxica ao mesmo tempo que rupturista e arriscada, adicta ao traballo, aos procesos interpretativos e aos momentos irrepetibles do teatro. Tamén, protagonista dalgúns dos títulos referenciais do cinema francés. Non volveu a Galicia, non, pero María Casares fai 100 anos e non se nos ocorre mellor maneira de celebralo que falar dela.

Luís Seoane preséntasenos como un modelo de intelectual, dun tipo de home de letras e artista fillo dunha concepción da cultura ligada ao compromiso social e político. Formado no galeguismo e no marxismo dos anos trinta e na cultura republicana, Seoane fixo parte do máis salientábel da intelectualidade fiel á República. Máis tarde, desde o exilio na Arxentina, desenvolveu unha inmensa obra, pictórica, literaria, editorial e todo este labor estivo situado “sempre en Galiza”, cerna das súas angueiras culturais e políticas. Seoane é un exemplo de como pode ser conciliada a fidelidade á tradición e o cosmopolitismo. É un creador que en ningún momento renuncia á súa identidade nacional; reivindícaa desde o compromiso coa lingua, coa cultura galega e con todo o traballo que foi feito no exilio para perpetuar a nosa tradición cultural.

En Galicia algúns dos militares tardaron en sumarse ó golpe militar contra o Goberno da República ata comezos de xullo de 1936. Unha vez que decidiron impoñerse coa forza das armas contra a democracia foron infrutuosos os esforzos da cidadanía na defensa da legalidade republicana. Galicia vai quedar totalmente illada do territorio republicano, agás con Asturias que resistía (de momento) e era arriscado fuxir desa trampa fose por terra ata o autoritario Portugal e colaborador cos golpistas ou fose evadíndose polos camiños do mar. Amais nesta cativa retagarda non houbo guerra e os asasinatos e a represión executada desde o poder foron excesivos de máis pero intencionados desde o principio para impoñer o medo e a adhesión. Galicia entrou no horror, na extorsión e na posguerra á vez. 

Alberto Oubiña, concelleiro de Normalización Lingüística en Pontevedra, conversa con 'Nós Diario' a redor do novo coleccionábel deste xornal sobre as voces galegas no exilio, que conta co apoio da súa área. Oubiña pon en valor a contribución de todos os homes e mulleres que "deron a vida pola lingua e a cultura do país".

Nós Diario agasallará ás súas lectoras e lectores cun novo coleccionábel que lembrará as persoas que loitaron pola cultura do país desde o exilio. No ano en que se lle dedica ao exiliado Delgado Gurriarán o Día das Letras Galegas, 17 fascículos reivindicarán figuras que mantiveron vivo o facho da cultura nos anos máis escuros.

A exposición consta de documentación gardada na Casa Galega da Cultura sobre aspectos biográficos, políticos, o seu exilio mexicano e a súa presenza en publicacións.

Ricardo Gurriarán será o encargado de levar adiante a palestra sobre o escritor Florencio Delgado Gurriarán

O Panteón de Galegos Ilustres acolle hoxe diversos actos en lembranza de Castelao con motivo do 146 aniversario do seu nacemento, o 30 xaneiro de 1884 en Rianxo. Un deles, estará protagonizado polo presidente do Goberno galego, Alberto Núñez Feixoo, e o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez.

Manuel Conde Gómez (Vilar de Barrio, 1960) é funcionario da Seguridade Social e ocupa actualmente a alcaldía de Vilar de Barrio. Persoa dunha longa traxectoria política, leva moitos anos comprometido coa recuperación da memoria democrática galega. Nesta terza feira, achégase en Nós Diario á figura de Juan Sorga. 

Santiago Rodríguez Salinas foi un dos exiliados que sufriron os campos de concentración en Francia. A súa memoria persoal daquela experiencia publícase agora nunha obra, ofrecendo claves para comprender o noso presente e dando fe da crueldade con que foron tratadas as vítimas do franquismo. 

Falar con José Martínez-Romero Gandos é recuperar, en certa maneira, unha parte da memoria da emigración. Viviu a evolución das entidades galegas en Bos Aires desde dentro ao tempo que exercía como psicólogo nuns tempos complicados para a sociedade arxentina. Tratou de maneira directa un dos grandes persoeiros da cultura galega, Luís Seoane, e tamén partillou experiencias terapéuticas cun dos seus grandes referentes mundiais: Viktor Frankl. Ambos marcaron a súa vida e a súa obra.

Polémica en Malpica pola retirada do rostro de Castelao dun mural pintado polo artista Yoseba MP, quen explica a 'Nós Diario' como se viu "presionado" por un veciño filántropo que se comprometera a doar ao Concello dúas esculturas.

Clara Ponsatí está libre segundo ditou a xustiza escocesa, após entregarse na Policía de Edimburgo con motivo da euroorde emitida polo xuíz Pablo Llarena acusándoa de sedición pola súa suposta implicación no referendo de 1 de Outubro.