dramaturxia

O Consello da Cultura Galega (CCG), a Escola Superior de Arte Dramática (ESAD) de Galicia e a Escola Superior de Música e Artes do Espetáculo (ESMAE) de Porto, en colaboración co Camões-Centro Cultural Português de Vigo, presentan unha nova edición de Dramaturxias itinerantes.

Tyler McKechnie é o fundador de Oístes? Teatro e a metade do equipo creativo de Falta Esperanza, unha experiencia inmersiva arredor da lectura das últimas vontades da tía Esperanza e coa súa voz retumbando desde o Alén.

Marta Velázquez, Martín Blanco e Carlota Rosón compoñen a compañía Söa

Déborah Vukušić (Ourense, 1979), actriz, poeta e dramaturga, vén de gañar a sétima edición do Torneo de Dramaturxia da Galiza, incluído na programación da 40ª Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Cangas que decorreu entre o pasado 25 de xuño e o 8 de xullo, un evento que busca dar a coñecer a dramaturxia galega e crear un nexo entre autoras e público.   

Andrea Isasi, actriz e directora de casting, vén de impartir un curso sobre a coordinación de intimidade e os protocolos de consentimento na Escola Superior de Arte Dramática da Galiza (ESAD). Isasi aborda a importancia destas ferramentas nas aulas e nos traballos audiovisuais e teatrais xa que, como ela di, “o obxectivo é que abuso non sexa subxectivo, senón que sexa algo obxectivo que pode ver todo o grupo”.  

A Escola Superior de Arte Dramática (ESAD) da Galiza inaugura mañá unha nova edición de 'Dramaturxias itinerantes', que protagonizan a galega Esther F. Carrodeguas e a portuguesa Cecília Ferreira.

O proxecto, pioneiro na Galiza, conta coa imprescindíbel colaboración de DramaturGA, a primeira asociación profesional de dramaturgas galegas. 

Se cadra é unha outra historia da transición. Unha historia máis fidedigna que a oficial e que busca as mudanzas transcendentais no fondo dunha lata de galletas Cuétara. 

A lúa vai encuberta é o proxecto gañador do II Certame Manuel María de Proxectos Teatrais. A obra do autor chairego constitúe a cerna do espectáculo concibido en colaboración por dúas compañías –A quinta do cuadrante e Incendiaria–, que tentan recuperar con el unha parte substancial da historia do país que habitualmente é ignorada nos relatos oficiais e que podería explicar algunhas das chaves do noso presente. Como o propio Manuel María desexaba, un teatro que ilumina e abre ao debate os camiños seguidos por un pobo. 

A posíbel creación dunha rede de compañías residentes nas principais cidades e vilas do país é un dos vellos debates que, de forma recorrente, se reactivan na escena teatral galega. O I Congreso Internacional do Teatro Galego voltou a pór enriba da mesa esta cuestión, arredor da que non existen no sector opinións unánimes. Alén dos problemas formulados pola falta de compromiso orzamentario por parte das administracións, algunhas voces apuntan a outros modelos, de tipo mixto, asentados noutras maneiras de entender a profesionalización dos axentes implicados. 

É moi probábel que, se lle preguntamos a calquera dramaturgo galego novo sobre as súas principais influencias, asome nalgún momento o nome de Xesús Pisón (Ferreira do Valadouro, 1954). E, con todo, segue a ser iso que chaman un "autor de culto", descoñecido para o gran público, case non representado e, como tantos outros, algo esquecido polo mundo da cultura oficial. Pisón vén de publicar agora o ensaio Alborada de Edipo (Laiovento), no que se interna nos escuros meandros da esencia do ser humano, e a peza Materna (Erregueté), unha colección de monólogos femininos que nos falan de como enfrontarmos o horror do mundo.

Raúl Dans (A Coruña, 1964) vén de gañar a segunda edición do Premio Laudamuco para textos teatrais, convocado polo Concello de Brión, a Academia Galega de Teatro e Edicións Positivas. É un premio máis nun longo ronsel que inclúe o Rafael Dieste, o Alvaro Cunqueiro e o Premi Born –ambos gañados en dúas ocasións–, o Premio de Teatro da AELG, o da SGAE… Falamos con el por teléfono sobre unha xa moi sólida obra que indaga nos aspectos máis escuros da natureza humana, e das dificultades que atopa un dramaturgo galego para que a súa obra chegue aos escenarios. 

Malia que leva moi mal a solemnidade, xa se pode dicir que Quico Cadaval é un dos piares do teatro galego. Director de escena, actor, impulsor do movemento de narradores orais que agromou a finais do século pasado… Cadaval xa estaba nas históricas mostras de Abrente en Ribadavia, sorprendeu coa frescura da compañía O moucho Clerc, renovou o Centro Dramático Galego con obras como O ano do cometa, Noite de reis ou A ópera dos tres reás, acompañou Mofa e Befa e integrou Shakespeare ou Martin McDonagh á cultura galega, entre outras moitas cousas. A Mostra de Teatro de Cangas vén de outorgarlle o Premio Xiria ao labor teatral, que recollerá en xullo. 

Marta Pazos (Pontevedra, 1976), directora de escena, recibirá o Premio de Honra Roberto Vidal Bolaño da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia após un ano no que estreou dúas óperas –unha delas, A amnesia de Clío, a primeira galega de gran formato do século XXI–, un espectáculo nos límites do teatro –Hemos venido a darlo todo–, realizou a escenografía para a última produción do Centro Dramático Galego –Neorretranca e posmorriña– e comezou a ensaiar outra obra para o Centro Dramático Nacional. Pazos e a súa compañía, Voadora, están en plena efervescencia de proxectos e éxitos, transformadas nun dos valores máis seguros da escena galega.

Dentro da sempre complexa situación do teatro en lingua galega, hai un par de anos viña sorprendernos o Premio Roberto Vidal Bolaño, un certame que, alén da advocación ao grande dramaturgo compostelán, inclúe entre as súas características a necesidade de que os textos estean dirixidos ao alumnado de secundaria. 

Ofeminismo e os feminismos ocupan páxinas nos diarios, minutos nas televisións, horas nos debates. Era cuestión de tempo que alguén trasladase ao teatro as múltiplas polémicas que se dan no seu interior, as disidencias, as heterodoxias, os enfrontamentos: todo o que indica que un movemento de emancipación está vivo e que xera un pensamento variado e multiforme. 

O teatro foi un xénero cultivado con agarimo por Carvalho, e nel experimentou avances formais da escena europea da súa época –simbolistas e expresionistas, mais tamén fórmulas moi próximas ao teatro do absurdo– achegándoas á tradición galega.

"Estades facendo historia, o que facedes aquí non se está a facer en ningún outro sitio do mundo". Guillermo Heras, presidente da Asociación de Directores de Escena de España, dirixíase así a asemblea do I Congreso Internacional do Teatro Galego, que decorreu en Santiago a principios de mes, referíndose á capacidade da profesión teatral galega de adiantarse aos tempos, de tratar de ver máis alá da crise pandémica que semella ameazalo todo para debater sobre como debe ser o teatro da próxima década. 

O teatro debe falar do que pasa fóra do teatro, comentar as cousas que lle van preocupar ao público antes e despois da función.