aldea

Na última década vendéronse na Galiza ao redor  de 100 aldeas abandonadas, núcleos noutrora con veciñanza e vida propia e que o proceso de despoboamento e baleirado do rural deixou abandonadas. Persoas estranxeiras e investidoras doutras partes do Estado están entre as principais interesadas no que consideran 'gangas', mais non son as únicas. O número de aldeas abandonadas na Galiza non para de medrar.

O escritor Suso de Toro analiza para 'Nós Diario' o libro 'Porca terra', de John Berger.

Juan Carlos Pérez, economista, é un dos fundadores de Aldealista, unha aplicación que pretende unir vilas, aldeas e persoas, pondo en valor o rural co obxectivo de evitar a perda de poboación. 'Nós Diario' conversa con Pérez sobre o proceso de creación da plataforma e das iniciativas de apoio ao comercio local, xa que, como el di, "ninguén vai quedar nun lugar onde non ten traballo".

Vilar de Santos acolle mañá o inicio do programa

En Candelago (Ponteceso) só queda un habitante, mais ao non estar censado na aldea esta figura como un dos 2.088 lugares despoboados do país. A instalación de 61 aeroxeradores ao carón das casas acabou por completar un proceso de éxodo que se viña producindo nas décadas anteriores. Hoxe a metade de Candelago está en venda por 200.000 euros, e na Galiza centos de aldeas loitan por defender o seu modo de vida fronte a unha "invasión eólica" que, sumada á falta de servizos no rural, podería obrigalas a colgar o cartel de "véndese".

O salto á fama do lugar de Candelago, na Costa da Morte, vén de lembrar a posíbeis investidoras -particulares ou grandes empresas- a existencia de numerosas localidades en venda na Galiza. As aldeas que se ofertan superan con diferencia os doutros territorios e vendelos suporía loitar contra o despoboamento.

O lugar de Puxedo, na parroquia de San Paio de Araúxo (Lobios) é un exemplo de recuperación patrimonial. Hai dez anos veciñas e veciños iniciaron unha experiencia que a día de hoxe conseguiu restaurar o retablo barroco da súa igrexa, 16 hórreos, eiras e lagares, entre outros elementos do seu patrimonio. Pablo Rodríguez, portavoz do plan veciñal que o fixo posíbel, conta a Nós Diario como tivo lugar a transformación deste recuncho do Parque Natural Baixa Limia-Serra do Xurés. 

Desde o lugar de Piñeiros, na parroquia de Castroncelos da Pobra do Brollón, Mónica aproveita a natureza para facer xoias. Das árbores da contorna, das pedras e doutros elementos xorden pequenas obras de arte realizadas coa mesma paixón que dedica, tamén, á restauración de móbeis antigos. Como marca emprega, en homenaxe á súa avoa paterna, o nome "A neta da Tula".  

Para ser emprendedora no medio rural o primeiro é ter unha boa idea. Foi o caso de Zeltia Mateo, que con pouco máis de 21 anos decidiu comezar a traballar como autónoma de peiteadora a domicilio. Non contou con máis axuda que o apoio familiar e a rede que dá sentirse como na casa. Catro anos despois, e no medio da pandemia da Covid-19, ten consolidado o seu futuro na aldea onde naceu, na comarca de Quiroga.  

"Derrubaches os valos das miñas leiras / e rozaches as silvas do meu camiño / e aprendíchesme a sacar as malas herbas / aínda que ti xa non sempre ves comigo", canta Xiao Berlai nun dos temas do seu último disco, 'Cas Berlai'. Cun son acústico, celebra a beleza do cotián desde o espazo doméstico no que foi gravado por completo.