A Fondo

As vestimentas tradicionais de Galiza tamén foron motivo de estudo por parte de Antonio Fraguas, quen afirmaba que “para atopar a raíz e a esencia do noso traxe, debemos comezar polo coñecemento da materia prima para a súa elaboración”. Do seu legado fica hoxe o Premio Antonio Fraguas de Investigación sobre o Traxe Galego.

Antonio Fraguas tivo a fortuna de contar como profesor no instituto de Pontevedra con Lousada Diéguez, quen lle inculcou o interese pola recollida e conservación de todo o patrimonio cultural. Desde o Seminario de Estudos Galegos catalogou e estudou o patrimonio arqueolóxico coa intención primordial de fixar os alicerces da nación galega.

A figura de D. Antonio Fraguas Fraguas, dedicatario das Letras Galegas do presente ano, constitúe un exemplo de compromiso moral e de dignidade senlleiros na historia da Galicia recente. O mundo do que procedía traza os horizontes da súa vocación intelectual e da realidade social que examina e traduce en termos culturais.

Na história da humanidade muitos saberes considerados inúteis acabaram por ter grande relevância na vida das pessoas. Do ponto de vista académico a antropologia galega é cada vez mais débil nas três universidades públicas galegas e apenas pode ser estudada na “Universidad Nacional de Educación a Distancia” (UNED) nos seus campus da Corunha e Pontevedra principalmente, e sem uma visão de destaque para a Galiza como objeto-problema e terreno de estudo.Paradoxalmente a antropologia galega reinventa-se fora do âmbito universitário através do CSIC-INCIPIT, o Museu do Povo Galego e outras organizações como AGANTRO (Associação Galega de Antropologia), liderada por uma geração jovem, muito dinâmica e com uma visão dominante entre os seus membros de que a antropologia galega tem que ter um papel público e estar ao serviço das necessidades sociais da Galiza.

Nuns días esfarelouse todo o traballo realizado durante máis dunha década a prol da cultura propia e da súa lingua no Seminario de Estudos Galegos. Nuns días rompeuse o soño acariñado coas mans dun Estatuto de Autonomía para Galicia. Nuns días perdeu Fraguas a súa cátedra gañada con moito esforzo e converteuse nun dos exiliados en terra. Eis unha ollada ao ensino e á investigación após o golpe de Estado.

Antonio Fraguas deixa Compostela para se instalar na Estrada. Comeza alí o curso como catedrático de Xeografía e Historia en 1933 e desenvolverá no centro o labor docente até o curso 1935/1936. Do seu paso pola Estrada trata este artigo.

Falando do compañeiro e amigo Xaquín Lorenzo “Xocas”, Fraguas dixera: “é unha sombra que agrada, que sabemos que nos axuda, un membro de todo,sempre disposto a servir”. Estas palabras podemos agora dedicarllas, pois grazas á súa bondadosa sombra medrou o coñecemento e interese sobre a realidade cultural do noso país.

Antonio Fraguas faría parte do Seminario de Estudos Galegos (SEG) no mesmo grupo que Ricardo Carvalho Calero, Sebastián González García-Paz ou Xoaquín e Xurxo Lourenzo Fernández. No seo do SEG e até o golpe de Estado, seguiría desenvolvendo pesquisas que o confirmarían como un excelente investigador.

Nos primeiros meses do 2005 decidimos enviar a novela Donde el aire no era brisa ao X Premio de Novela Corta Manuel Díaz Luís do concello de Monleón, en Salamanca. Cando a miña esposa recibiu a chamada telefónica anunciándolle que resultara gañadora do premio, encheuse de xúbilo. Había moito tempo que non a vía tan leda e axiña comezamos a preparar a viaxe: ela, a súa 

filla 

e 

máis eu.

O semanario Sermos Galiza sae do prelo esta semana cun A FONDO especial, de 16 páxinas, con motivo do Día da Muller que aborda este 8 de marzo desde diferentes perspectivas. Pode descargarse xa de balde.

Que rol xogan os premios na literatura da Galiza? Espallan as nosas letras? Son vieiros para o aparecimento de novos talentos? A estas perguntas formuladas pola Deputación de Pontevedra contestan catro referentes literarios do país.