Marcar as rutas por eses nosos camiños de andar e ver, posiblemente nunca desandados e endexamais esquecidos. Servíndome de clásicos camiñante e de encomendas tan aproveitadas como “Walden”, a Biblia das viaxes de Henry David Thoreau, sen esquecer os primordiais privilexios que nos oferta en seu “Musketaquid”. As itinerancias da vida sobre pisadas van, tantas veces incertas, abrindo o portelo das reflexións para descubrir intimidades que tantas veces un non procuras, mais que impresionan neses andares iniciáticos dun concerto de atinar co lar nativo de poetas e escritores, onde a memoria dos finados destrona silencios que cativan esa simbiose entre os vivos e os mortos, tentando crer que “a morte non é certo”.
Teño a sensación de cando entro na casa da Matanza, en Padrón, coa miña predisposición rosaliana, ollo con certo asombro os recantiños interiores da casa rodeada de xardíns. Sinto deshumedecer a alma intimidada por sentimentos estraños que mestúranse con tantas voces corais que desentrañan harmonías neste lar en repouso no que Rosalía desentraña variadísimos acordes líricos. E na balconada do coarto da amortallada, apetece recoller a súa voz esporádica e gritar: “Quero ver o mar”.
O roteiro continúa até a casa de Hortas de Outeiro de Rei, convertida en Casa-Museo Manuel María, que acapara toda a dignidade que o noso poeta manifestou as súas interioridades de ser, esta casa patrucial, a súa primeira nación. Unha casa para durar na memoria do que fomos dentro dela, tendo como guía a Manuel, onde a súa voz resoa nesas prendas que ateigan esas salas repletas de testemuñas e andanzas pola súa matria grande que axudou a engrandecer coa palabra privilexiada que a casa de Hortas desentraña, pola que tantos amigos do poeta pasamos polo convivio desa casa, como sinala Manuel María: “Na casa estivo Anxel Fole -¡si señor!-, / Merlán, Gamallo, Pousa, Novoneyra, / Lois, Díaz Castro, Senén coa compañeira, / Alfonso, Estévez, a Ledo e Blanco-Amor”... Con certeza, ir a casa de Hortas, “As estancias aínda gardan o rumor” da amizade dun amplo sentimento de confianza.
Seoane ben merece ollar os seus requintes, falar coa xente e comprender seu destinguido parolar
Peregrinar ao Courel de Uxío Novoneyra, tendo como guía o último libro que escribiu: “Arrodeos e desvíos do Camiño de Santiago e outras rotas”, subindo encostas entre choiva miúda con parada en Pedrafita e traspoñerse na cimeira do Cebreiro, entre pallozas nutridas de souvenirs, un toma un café e deixase acariñar por un sutil neboeiro. As néboas do Courel son imprevisíbeis, unhas veces mansas outras convertidas en tebras. Así fun en baixada ben empinada até Pacios do Señor, de onde era a señora Manuela, a mai de Novoneyra. Aquí fago breve parada para vencer a espesa néboa e dar contentamento a miña aflixida miopía. Logo chego a Seoane, paro e doulle descanso e acomodo o auto. Seoane ben merece ollar os seus requintes, falar coa xente e comprender seu destinguido parolar, tomar outro café e baixar até o Lor para subir, acelerar e vencer pronunciadas encostas até chegar a Parada, onde o sol esparexeu os fiaños da néboa. A portada da casa da Fonte aínda estaba pechada e non quixen incordiar, fun polo habitual camiño que vai ao teso da Pinza entre os castiñeiros que teñen o “N”, inicial do apelido Novoneyra, en cor vermella, que serve de demarcación dos soutos da súa propiedade. Castiñeiros centenarios, ben limpos e ordenados, con poemas de Uxío dedicados aos castiñeiros e a ese medio naturalista. A doada viaxe, co sentimento en vela, recompondo as camiñadas que dei con Uxío e a súa familia por estas vereas, con aloumiños medioambientais, co ruxidoiro regato de auga transparente e fuxidía. Moi preto da corredoira, o cuco en seu onomatopeico cucar, estreleceu no meu ánimo a lembradoira dos seguintes versos de Uxío: “CANTA o cuco cala e canta / dos castiñeiros do val. / Pasa o tempo e non di nada / e volta o cuco a cucar”. Esta benevolencia dispensada polo cuco e polo poeta, ..
