Opinión

Martín Fierro cabalga de novo

É posíbel que o noso imaxinario peregrine por camiños escabrosos polos que cabalgaba Martín Fierro, sen poncho e sen esporas. Só coas réndeas guiando ideas incertas. Vai no meu peto esa edición ilustrada e con gravados de resplandecidas paisaxes, con dietario e andadeiro para coñecer desérticas e lonxincuas periferias desérticas, nas que admiramos eses contrastes vivenciais e dialécticos. As cordas da viola vibran nos restos do que fica daqueles corazóns amortallados dos indíxenas, os lexítimos naturais desa América vencida e maltratada. Martín Fierro aínda intenta murmurar desde o centro dos excrementos e residuos de orxía que deixou o tumulto voraz e insidioso das milicias arxentinas dos xenerais Roca e Rosas e doutros esbirros milikos. Autores do estrago xenocida contra os naturais de América. Non entendo a voracidade dese puñal sinistro de gume dourado nos dentes exaltados de José Hernández. Entre labras e papeis desordenados transbórdase o transido Martín Fierro, o gaucho endurecido na cadeira dun cabalo transeúnte, con súa viola de trota mundos e coa dor no seu cantar de denuncia: “Yo he conocido cantores / que era un gusto el escuchar, / mas no quieren opinar / y se divierten cantando; / que es mi modo de cantar”. Opinión cantada, filosofía sen alborada, polo camiño sen desandar e polo deserto da glosa.

Enmudeceron as violas, as guitarras e certos instrumentos de corda en seus acordes sociais? Non, “La guitarra habla”, título do soneto de Manuel Machado, que tanto gustaba de lembrar e recitar o noso Manuel María, desta primeira estrofa machadiana, velaquí seus ecos: “Mis cuerdas, cual humanos nervios tensas, / un grito de dolor y un ¡ay! amante / y de ternuras un tesoro inmensas, / como un corazón, guardan vibrante”. A sublimidade da cantiga que na viola de Martín Fierro, en súas inercias melódicas, de súas cordas tensadas sae transcendencia e sublimidade que o pobo recolle e fai seus eses cantares, como sinala Manuel Machado: “Hasta que el pueblo las canta, / las coplas, coplas no son; / y cuando las canta el pueblo, / ya nadie sabe el autor”. Martín Fierro continúa cabalgando entre o son da viola e os ecos da súa voz.

Non sempre os camiños do noso ideario lévannos a lugares certos e solidarios. Quen os desanda atopará, en tantas encrucilladas e confluencias, bastantes incertezas e parálise para continuar a ruta pola nosa Pampa individual. Mais o ritmo da cabalgadura, cara un final sen dúbidas, é irrealizábel sen explorar moitos dos interiores do ser e do ir  pola pasaxe que transitamos coa paixón de esclarecer universos en plenitude. Somos itinerantes de abastecida superioridade que profanamos o camiño certo da nosa persistencia, cruzando as planicies gauchas de Martín Fierro, sen pór os dedos nas cordas da viola e afastando o verso da verdadeira soidade que nos suxire dar a batida e procurar os instantes que nos insinúan saír do noso silencio eremita.

É preciso envorcallarnos na herba bretemosa ou na terra espida e sentirnos panteístas no persistente reclamo da natureza que nos emancipa nas esclarecidas paisaxes que nos asisten para cabalgar polos amplos e longos camiños do verso de Martín Fierro; e polas verdosas corredoiras e panteísta paisaxe que nos persuade e visibiliza nos versos da nosa Rosalía.   

Comentarios