Don Migel de Unamuno, nun dos seus ensaios, El Cristo español, fomenta a emoción do tráxico cando medita e venera a eses cristos crucificados que están móbiles nas igrexas e saen á rúa por Semana Santa, a eses escenarios tétricos que convidan a integrarse na conmovida agonía sobrenatural. A converternos en escuálidos seres, merecedores das máis atrevidas e desbordantes feridas que xurran sangue no interior das nosas contradicións.
Esa conmoción de vernos reflexados neses cristos lívidos e asumir a traxedia indebida que a arte barroca e tridentina da Contrareforma implantou severas imaxes tétricas, agónicas, ensanguentadas e cargadas de provocación para adherirnos a unha dor desproporcionada e nunca merecida, exhibindo ese drama para asumir e sumarnos ao espectáculo da barbarie patolóxica e apoloxética, con enorme visibilidade tétrica que liquida a arte feita para liberar ao xentío e non para culminar a súa alienación e escravitude.
Na igrexa de Chantada admiro ese retablo de cerámica, executado polo escultor José Luis Neira Brochs. Entusiasma ese Cristo ascensionista, custodiado polas figuras celestes do tetramorfos, elevándose da terra onde as almas dóciles soportan excesivas traxedias inmerecidas
Eses cristos confirman a abundante ironía do decadente reclamo e de abondosas impertinencias, onde as almas fráxiles e doentes procuran calmar a súa dor nesas tallas chamemos “artísticas” de ousada atracción para reverencialas e someter aos torturados da vida a unha sobrecarga de frívola santidade. Máis que purificar a alma perséguese torturar a carne. Coido que as almas disidentes procuran o limbo redentoral nas vísceras mais fedentas da derrota existencialista. Quizais nese lugar imaxinario encontremos ao verdadeiro Cristo, o menos notorio e o máis conmovido que nada ten que ver con eses cristos cargados de aflición que non respiran liberdade, senón que procuran ser imitados descarnadamente.
Don Miguel de Unamuno tiña un fervoroso culto á dor, repoñendo os seus impulsos tétricos, cando tentaba regresar aos comezos da idea platónica do desasosego da vida, atraído polos cristos crucificados hispanos e proxectados na antítese dunha arte liberadora. O Cristo liberado, en seu ascenso e elevación, é a negación deses cristos mortificados e, tamén, dese sentimento de feroz brutalidade que asumiu a sociedade hispana, que tanta relación ten coa morte dos touros alanceados e tétricos que o barroco cosmopolita, con tantos acentos de Trento, esqueceu o sublimidade das esculturas románicas do Cristo crucificado, con xestos pacíficos e redentoristas, nada esmacelado nen ensanguentado: negación do ditame da catástrofe humana presente na “arte” que amordazada a liberdade de pensar e escudriñar a verdade.
Na igrexa de Chantada admiro ese retablo de cerámica, executado polo escultor José Luis Neira Brochs. Entusiasma ese Cristo ascensionista, custodiado polas figuras celestes do tetramorfos, elevándose da terra onde as almas dóciles soportan excesivas traxedias inmerecidas. Nesa figura están tódolos compendios posíbeis do proceso vital da vida e da prédica de Xesús de Nazaret. Negando o espectáculo que a popularidade servil asume o peso das sombras e da tradición inquisitorial e do espanto xesuítico. Nesa escultura hai un convite a elevarnos, a redimirnos de excesivos tópicos doutrinarios; desa agonía cultivada por unha Igrexa fría e noctámbula, que don Miguel de Unamuno matizou no seu libro La Agonía del Cristianismo, subliñando: “Y así, el cristianismo, el verdadero cristianismo, agoniza en manos de esos maestros del siglo. La pedagogía jesuítica es una pedagogía profundamente anticristiana”. Aí están os tres grados de obediencia xesuítica, tipificadas nese réxime omnímodo, perverso e aniquilador das expresións máis liberadoras do discurso e da oferta das Benaventuranzas de Xesús o liberador (Lucas, capítulo 6). Percibindo este discurso, estaremos no certo do que é a orixe do cristianismo liberador e do catolicismo aterrador.
