Este poemario de Olga Novo achega o rumor dun bosque de cromosomas que se renova nunha nova vida. A “Carta limiar” que introduce os textos alude a un círculo de existencia en cuxo contínuum de extremos se atopan a desaparción física dun avó e o agromar á vida dunha cativa. Entre medias, unha voz poética que sente e ama: “Que non se fai o amor se non o hai”.
Aínda que a circularidade que mellor lle acaia quizais sexa a da figuración céltica do tríscele. O triángulo inscrito na circunferencia, no que cada vértice representa un elemento simbólico —morte, vida, nacemento—, coa correspondente traslación ao plano temporal —pasado, presente, futuro—: “Eramos tres: meu pai, eu, e o meu amor que viña”.
Máis alá da realidade, a imaxe surreal —por debaixo da consciencia— acada unha nova significación, no eido íntimo dos afectos: “acariñar a túa medula que só lle falta falar/coma un campo de frautas”.
É no eido da tenrura infantil onde se unen os dous planos temporais, en aparencia antagónicos, de pasado e futuro —“o amor tíñate sentadiño á porta do colexio/a que viñera buscarte a poesía e te levase á casa pola mau/ou nunha bici”—.
E propicia que, en presente, se manifeste a verba inefábel da voz poética e o celme da fariña se proxecte no gromo da semente: “voulle falar ao glute na lingua do grao”.
Coma na popular “Cantarena da namorada no Incio”, ao longo dos versos está presente decote a vindicación da orixe. Herdeira de “Trinta xeracións de teu analfabetas”, que nunca souberon “que Rilke fora amado con furor polos anxos/e que Federico García Lorca soñara entre limoeiros á luz da alba”.
Unha estirpe á que non lle saíra de balde loitar polo progreso, pois, “Na chegada da primeira locomotora”, “O teu tataravó gañaba a vida/escavando polas noites un túnel/polo que pasou o primeiro tren que chegou a Ourense”, e saudou Curros.
E despois, si, o dramatismo, mais tamén a consciencia rosaliana —dunha familia republicana en Vilarmao: “A casa é de quen a habita/a terra de quen a traballa—, expresada pola voz poética: “era unha vitoria sobre o mundo que a túa filla escribira libros/que ti non lerás nunca”.
Se ben, cando se perde a linguaxe —“e non che vén/á memoria un verbo/que aniñaba na parte esquerda do cerebro”—, é, precisamente, na escritura onde “agarda cega e boca abaixo a poesía á noite/para poder sobrevoar a escuridade e darlle senso”.
E outorgarlle, tamén, entendemento, a través da tenrura, á falla de vocábulos: “collo a súa mau entre os meus dedos/inda sentimos xuntos/as 1 vinte toneladas de feixes de herba e de millo”.
Os planos temporais, do futuro ao pasado, ensaríllanse outravolta na forma espiral do tríscele: “Da miña lingua probaches o idioma labrego/onde gardo gadañas e angazos canastros de trigo”.
E, entón, o poder da sublimación transcende as limitacións da existencia: “vou contigo nestoutro estado da túa materia que/coma a poesía/habita máis alá do límite/eu/que traballo/na transformación do poema/en perfume”.
