Opinión

No Furriolo

No verán de 2006 e de 2007, canda un grupo entusiasta de xente, fun protagonista de diversos actos de restitución da memoria e da dignidade colectiva das vítimas do franquismo.

No verán de 2006 e de 2007, canda un grupo entusiasta de xente, fun protagonista de diversos actos de restitución da memoria e da dignidade colectiva das vítimas do franquismo.

Enxergado agora aquilo dende a lembranza foron tres, se callar, os intres máis emotivos nos que tomei partido, cuxa pegada deixou testemuño firme en letra impresa:

  • ·a experiencia desenvolvida nun centro de ensino público, que concluíu coa arribada en kaiaks con alumnado á illa de San Simón, en chegando o verán, logo do que se publicaría O ano da memoria na escola. Caldas de Reis 2006, no que se recolle a programación levada a cabo aquel curso escolar
  • ·a implicación dun amplo continxente de escritores e artistas plásticos nunha alfaia editorial colectiva titulada Volverlles a palabra. Homenaxe aos represaliados do franquismo
  • a celebración dunhas xornadas, na bisbarra de Terra de Celanova, que contaron coa presenza de salientábeis protagonistas que encararon con afouteza os tempos do medo, froito das cales agromaría o volume Represión, Solidariedade e Resistencia Antifranquista e se erguería un mural no alto do Furriolo.

"Dende o goberno galego, se debe cominar á —aínda— forza política maioritaria do estado para que ela, e o seu goberno, condene a ditadura franquista e promova a restitución de todas as súas vítimas".

Hai aínda uns poucos meses esta inmensa obra de arte de canto á liberdade e en contra da mutilación da condición humana, da autoría de Xosé Vizoso, estaba trocada en paredón, do fanatismo, da crueldade, da intolerancia. A culpa tíñana unhas pintadas franquistas, feitas na impunidade do anonimato, logo borradas nun acto de restitución posterior.

No pasado mes de outubro no Parlamento de Galiza aprobouse, por unanimidade, unha resolución que condena a ditadura franquista. Isto compromete á dereita galega a pór en práctica unha política de hixiene e limpeza democráctica contra todos os vestixios do antigo réxime. Xa sexan todas as referencias e símbolos —en monumentos, edificios, rueiros…—, xa sexan todos aqueles políticos —ou calquera membro da sociedade— que, ademais de non o condenaren sen ambigüidades, fagan apoloxía del.

Na mente de todos, como execrábeis exemplos paradigmáticos, están algúns alcaldes e cargos orgánicos do bando conservador. Mais non debe ficar aí a acción. Xa que, dende o goberno galego, se debe cominar á —aínda— forza política maioritaria do estado para que ela, e o seu goberno, condene a ditadura franquista e promova a restitución de todas as súas vítimas.

E isto, claro, é aplicábel para os representantes de calquera forza política, dígase progresista ou non. Repárase o acontecido a este respecto na alcaldía de Vigo, logo do éxito acadado pola Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36, que obtivo no xulgado unha sentenza que ordena o derrubamento da cruz franquista do Castro.

Mais é ben volver á área de incidencia dun dos epicentros emblemáticos do terror fascista en Galiza, o alto do Furriolo. Celso Pérez Enríquez era alcalde pola Fronte Popular. A súa peripecia vital e o martirio posterior —neste mesmo lugar, no mes de agosto da sublevación— están relatados maxistralmente, a mans da súa propia familia, no artigo “Celso de Poulo. O asasinato do alcalde de Gomesende” no último título citado.

"A xa oitenta anos da aniquilación, nada hai que dea a coñecer publicamente a súa figura inviolábel e que lembre o seu legado de compromiso, entrega e honradez, proclamado, aínda hoxe, aos catro ventos, polos máis vellos"

Porque, no mesmo intre actual, a xa oitenta anos da aniquilación, nada hai que dea a coñecer publicamente a súa figura inviolábel e que lembre o seu legado de compromiso, entrega e honradez, proclamado, aínda hoxe, aos catro ventos, polos máis vellos.

Unha destas persoas tivo a ben escribir, a puño e letra, hai uns anos, unha composición popular en verso, inédita, titulada “Un pequeno homenaxe a Celso Pérez”, que, de seu, é xa unha pedra puída no máis alto cumio do merecemento. Unha estrofa dela di así: “Non hai causa nin cousa/que a morte mereza a pena,/non hai nada que xustifique a morte/e máis se non hai condena”.

Con respecto aos graffitis franquistas, debo confesar, que, a por volta dunha hora a pé do antigo “Recreo obreiro”, a tenda de Poulo e lugar de residencia deste nomeado persoeiro, a mediados dos setenta,  os ollos dun neno que ata alí se achegaba co gando lían con abraio unha pintada aínda hoxe memorábel.

Estaba no interior dun vello transformador da luz, en Fontecova, na aba da serra da Seixosa, dende onde a natureza abre un espectacular campo de visión da conca baixa do río Arnoia, que foxe cara ás vizosas terra do Ribeiro. Ben preto, por certo, dun tramo do percurso final da fuxida do deputado do Partido Galeguista Antón Alonso Ríos cara á próxima raia con Portugal.

O punto de partida da pintada era unha silueta daquel cruento militar, feita cun guizo queimado. Por riba do que podía lerse, con análoga tipografía, a medida que a cativa estatura ía erguendo canto podía a vista, perseguindo as maiúsculas que semellaban gabear cara o ceo pola parede encalada: ARRIBA FRANCO, ARRIBA, ARRIBA… E xa cando se cansaba a vista ou doía o pescozo de tanto mirar para arriba, alampaba a revelación dun alustro cegador: AHORA DEJARLO CAER!

Velaí, outra volta, unha mostra certeira e anónima de auténtica sabedoría popular.

Comentarios