Neste exercicio poético Suso Díaz leva a cabo unha confesábel práctica consistente en enfocar un ángulo fulcral da realidade valéndose do poder da suxestión literaria.
Para realizar esta abordaxe bota man de dous motivos cenitais na súa produción lírica: dunha banda, a admiración pola obra de Federico García Lorca e, doutra, o afianzamento na terra orixinaria dende o desterro.
Publicada a súa tradución, para o noso idioma, de Poeta en Nueva York, aínda o pasado ano, o punto de arrinque destoutro corpus textual sitúase na vizosa inspiración que deriva de se mergullar nas profundidades do magma do universo do autor dos Seis poemas galegos.
Tal como se indica nunha elocuente nota editorial que abre a publicación: “Fixen esta viaxe ao reflexo dos pensamentos, tirando da memoria e da necesidade de voar dende a quietude que me retén e mantén preso á poesía, esa forma de sentir a vida dende a plenitude concisa da palabra que sementa a a alma”.
De tal xeito cómpre concibir este novo libro da súa autoría, unha viaxe interior que traza camiño nos carreiros da poesía. Un percorrido alegórico dende o que a voz poética se vale do enxendrado motivo da distancia. Para perspectivizar algúns temas decote presentes no sentir do individuo, envisos na faciana do estrañamento ou espellados no rostro auténtico do identitario.
Neste provocado vaivén de sentimentos antagónicos sitúase un dos diversos haikus que adoita anteceder cada apartado poético: “Navío quedo/que me levas tan lonxe/dende tan preto”.
Así, se “Ludeiros sen rañaceos” serve para transparentar a soidade dunha esquecida realidade aldeá, ao mesmo tempo representa a arela da nosa vinculación inesquecíbel cun esgrevio medio natural do que formamos parte: “Nunca perdín a esperanza/de seguir arrincando a grama desta terra,/os codesos e as xestas”.
O interrogante transcendental é o vehículo para delatar o desterro e a ausencia –“Onde se perderon as nosas sombras?” –, mentres que “O can que ladra/é o reflexo da xente que sofre/a súa inexistencia”. Porque “O relato da desesperación/precede ao berro/que moe o sentir máis fondo,/que semella vir de ningures/e está preso na alma”.
Xa que tiveran que pagar un prezo moi alto “Homes no fulgor da vida,/entregados ao veleno da avaricia,/do sangue escurecido e doente/para ser ricos homes de fame insaciábel e soidade,/para ser homes de caduca esperanza”.
É na melodía do “Vira arraiano” onde se percibe a pulsión do latexo que emerxe auténtico: “Vira Olelas/vira á memoria do val”; ou ben que fica no asolagamento do imposíbel: “Buscalque non vira,/xa non virará”.
Mentres que é na “Oda á lingua” ou na metaliteratura das abondosas citas neoiorquinas de produción propia onde se percibe con amplitude a dimensión pangalaica da nosa cultura. E, ao tempo, o sentir da cita lorquiana final: “He dicho ‘un poeta en Nueva York’ y he debido decir ‘Nueva York en un poeta’”.
