Malia o evidente das diferenzas dos trazos de ambas as obras, un sutil fío común xungue os poemarios que deseguido se van comentar, da autoría de dúas voces de delongada tradición nas nosas letras: A árbore que dá as lágrimas de Shiva, de Cesáreo Sánchez Iglesias, e Palmeiras, piueiros, de Anxo Angueira.
Como o primeiro xa ten exhibido na última década noutras propostas –Caderno do Nilo, As bolboretas do Mekong–, o exercicio do mergullo por culturas ben afastadas devén na paisaxe dunha fonda e conmovedora transformación. Xa anticipada na cita de Nietzsche do mesmo comezo: "Non hai ningunha superficie bela sen unha profundidade terríbel".
Un longo poemario que obra coma un Ganxes tumultuoso que flúe decontino. Os incontíbeis latexos dunha humanidade buliciosa de infinitas sensacións contrasta co vagar da ollada reflexiva que anota con ritmo fiel as pulsacións da existencia.
A pesar da distancia dun enfoque no que todo prefigura a viaxe, o lugar de instalación flutúa entre o estrañamento –establecido, por exemplo, no contrapunto Goa-Maside– e a complicidade coa tradición, a través das lentes aproximantes de Vicente Risco, que xa nos é propia –"O poeta Rujú Sahib medita en posición de loto"–.
O irremediábel exercicio de indagación –"Busquei o finito de todo infinito"– actúa coma unha guía espiritual, plena de matices –soidade, silencio interior, desposesión, reencontro–.
Na fondura transformadora da experiencia –"O lugar de partida non é o lugar de chegada"– resultou determinante a transformación poética: "No corpo da branca pedra talla o poema/as súas oquidades".
Xa doutra banda, "A palabra e maila voz son en si mesmos un pracer, o principio do pracer", cifra unha "Autopoética" disposta no libro de Anxo Angueira.
Ao que engade, nunha entrevista que lle realiza Xabier Cordal: "A palabra literaria escrita, pero tamén a oral, ten un poder moi específico na poesía cando se torna nome. Nominar é escoller, pero tamén impor".
E, de paso, "cantar a vida das que e dos que non teñen parte no dereito", sostén Chus Pato nunhas notas de lectura dispostas tamén na parte final desta obra.
"E velaquí que súbita aparece contigo/coma un milagre/unha nena de catro anos/a foto deuma o seu neto/contigo a pícara a señora Lina/que nos traguía tódalas mañás/en cesta e á cabeza/o pantrigo da alegría/mentres che escribo/a señora Lina de hai cen anos/con pompóns no vestidiño/le temps s’en va/entre as ovellas do Galaad/na horta do Señorito".
Quen por certo "naceu no ano de El caballero de las botas azules/e morreu co discurso de Otero/na Pascua de Padrón do 57/era médico coma Pondal ou Castelao/e exercía/e aínda lle chamaban o Señorito".
"A palabra literaria escrita, pero tamén a oral, ten un poder moi específico na poesía cando se torna nome"
Mais é arela, invocación e exhortación do común, de noso e autóctono o navío emerxente das foulas de navegación do poema: "Constantino Candeira volve a erguerte/deste berce coma area/que se volva a erguer Manuel Antonio/coa súa estrela máis descoñecida/porque chegou o día o grande bota abaixo/que se ergan e falen as autoridás aquí presentes/au bruit de cette plainte indomptable e sauvage/porque hoxe estamos pra botar ó mar o mundo/porque na grade xa escorrega de popa o Piueiro/o gran depoimento do pobo da Guarda".
E, coma nunha proxección temporal característica de Queixumes dos pinos, así o sentimento comunitario do esforzo propio: "Navega eternamente/voilà des siècles innombrables/oh Piueiro que zarpas/oh miña nazón que te vas á vela".
Sentir comunal –amais dos textos do apartado "Poemas lidos (2002-2014)"–, ateigado de intertextualidade, tamén presente "Na chegada a Manselle da primeira locomotora": "Eu son/todos aquí somos/o vello que quería ve-lo tren/e mailo neno/na sepultura/sómo-los mortos que non dormen/nin descansan/estamos aquí/aquí debaixo/cos nosos ollos podres/fartos de fibra óptica/e impacto visual/entre farrapos de néboa".
Tratados poéticos, complexos poemarios, os de Cesáreo Sánchez e Anxo Angueira, que comparten semellante perspectiva poética. Traducíbel no sintagma da arte de nomear. Ben sexa o que –alén da continxencia– fica. Ben sexa o que –por riba do desleixo– remanece.
