En agosto subía case sen folgos os 204 chanzos que separaban o hotel do centro de San Rocco, unha pequena vila na Liguria. O esforzo vese premiado co azul brillante do mar, que como un chispazo recíbete nada máis chegar á praza. Sento a carón da fonte e recréome co dialecto das veciñas que preparan a igrexa para a festa. Algúns homes cantan e colgan coloridas bandeirolas entre oliveiras e mirtos, outros montan os postos e dous albaeis de torso espido e tentador reciben piropos das "mammas" mentres carrexan ladrillos cara a unha casa que reforman ducias de chanzos máis abaixo.
Ninguén amenta nas guías de viaxe que a estas vilas tan marabillosas, de casas cor ocre, laranxa e rosa só se accede subindo e baixando unha chea de banzos.
Hai un bar que me gusta en particular, coa cociña nunha espenuca que en tempos de guerras foi acubillo para os veciños ante os bombardeos. Séntome a gozar do solpor, cun Aperol, pero a chegada dunha recua de istagramers deixa o meu horizonte cuberto de móbiles en alto. Miro para o gato que decidiu seguirme cada vez que subo cara á praza e alí está ela: todos os anos do mundo (cóntollos nos artrósicos dedos e no seu andar meticuloso). Carga cun cesto, fai un alto no camiño e, en apoiándose na varanda, mira cara ao mar. Un último raio alúmalle a face, sorrí, colle a cámara e fai unha foto. Ao gardala, mete a man no muñico, saca un tomate, úleo, mórdeo e continúa o seu camiño, renovada.
Como bo galaico, Gago segue a preguntarse como fará o coche fúnebre para chegar a tantas casas ás que só podes acceder por escaleiras.
Dáseme por pensar que as Musas que decía Platón, transformaron en chicharras os homes (e mulleres) que cantaban, contaban e contemplaban, seguen a traballar, e que ese estrondo constante que nos envolve desde as árbores non son insectos, senón as almas dos que morren neste lugar.
Pola mañana camiñamos nove quilómetros por Capodimonte para chegarmos á abadía de San Fruttuoso, un mosteiro románico ao que unicamente se accede andando ou por mar. Adoro as fragas atlánticas, pero debo de recoñecer que este frondoso bosque mediterráneo me ten namorada, coas súas flexuosas árbores, os vieiros, abertos por violentas enchentes, o tomiño, o ourego e a lavanda enchendo de aromas o aire quente. Vou apañando herbas e gardándoas na mochila.
Xa ben entrado setembro, mes de ensaiar espectáculos novos e de ateigar os estantes de conservas e marmeladas, delongo o verán na cociña. En estraño bodegón xúntanse libretos e libros de contos con berenxenas, cabaciñas, pementos e unha enorme e inesperada morea de tomates, tan grandes eles que tiven que acomodalos en cadeiras para non caeren na terra. Mentres remexo na pota, memorizo texto e engado as herbas recollidas en Italia.
E así, nun mediodía gris de inverno compostelán, ao abrir un bote de salsa de tomate, viaxarei en primeira a unha belida e perfumada lembranza.
