“Pequeno can que fode”, neto dun grande chefe da tribo, aspiraba a converterse no líder que precisaba a sua nación para saír da inércia fatalista na que a colocara a expansión bantú e a subseguinte etapa colonizadora. A nación Hadza, que habitaba desde había milénios aquela sabana vizosa, onde cazaba gacelas con pequenos arcos feitos con ponlas de mopani, non podía desaparecer baixo os pés daqueles bantús sobérbios e obtusos que viñeran da costa dos camaróns. Sen embargo, as liortas, os enganos, a cobiza e a envexa prenderan entre as distintas estirpes da tribo e tiñan mancada a capacidade de resisténcia do povo Hadza. Nos derradeiros 30 anos, o devalo cultural era innegábel. Só restaban uns poucos vellos capaces de estalar os lábios e a língua para articular coerentemente unha conversa en khoikhoi. Ninguén coñecía xa as herbas mouras de onde zugar o veneno para as flechas. A mocidade marchaba para as ribeiras do grande lago, onde formaba pequenas colónias que se ían integrando no bantustán ou remataba alcolizada vagando polas estradas e os subúrbios.
"Nos derradeiros 30 anos, o devalo cultural era innegábel. Só restaban uns poucos vellos capaces de estalar os lábios e a língua para articular coerentemente unha conversa en khoikhoi".
Así é que “Pequeno can que fode” decideu que sería él mesmo quen liderase a grande marcha cara a liberación do xugo bantú que aferrollaba o seu povo. Marchou para o deserto de sal, onde botou 40 dias até que encontrou ao Grande Cudu. A visión que entón tivo foi transcendental, como tiñan que ser, efectivamente, as visións todas. “Usa o teu arco e as tuas flechas para mostrares o camiño, esas son as armas de sempre do teu povo, con elas e coas herbas mouras podedes cazar as gacelas na sabana de mopanis e cruzar o Gran Deserto de Sal. Apunta alto, segue a tua ambición. Mais nunca dispares contra o Sol”, díxolle o Grande Cudu, recortando a sua silueta astada diante do sol que se arrastraba xa por riba dos campos de sal.
Camiñaba de volta para a aldea e meditaba nas palabras do vello cudu albino. Cando era un adolescente e debía mostrar o seu valor, sempre fora o primeiro co arco e as flechas. Gozaba do aloumiño de seu avó e dos guerreiros e anciáns da tribo. Poderíase dicir que fora criado para algún dia chefiar o seu povo. Ao chegar ao eirado voltaría erguer cara o ceo o país Hadza.
Atravesou o valado de canas. Enxoito e desfigurado, ficou parado mentres nenos e nenas, anciáns, mulleres e guerreiros saían para recebe-lo. “Vistesme marchar ao Grande Deserto de Sal hai 40 dias. Levei só unha saqueta con códeas secas e unha dúcia de figos. Aló nos campos de sal veu visitarme o Grande Cudu”, afirmou con serenidade ante a multitude congregada. “E qué foi o que che dixo?”, perguntou unha vella de cara enrugada e pelo branco. Entón, como un lóstrego que atravesa o corazón, da boca de “Pequeno can que fode” comezaron a fluir palabras e estalos, pronunciados en asombrosa harmonía con lábios, dentes e língua, como aqueles vellos venerábeis que gardaban as sagradas palabras antigas.
"As mentes alí reunidas ao redor de “Pequeno can que fode” imaxinaban xa próximo o dia da liberación do bantustán".
Finalizado o discurso, perante unha audiéncia abraiada e entregada, termou do seu arco e colocou unha das grandes flechas reservadas para a caza dos cudus. A xente apartouse e formou un círculo ao redor. Apuntou ao máis alto do ceo, onde só alcanzan as lavercas. Tensou o pequeno arco con forza, intensamente, cos seus pequenos e fráxiles brazos. Un sumbido elevouse na vertical e a flecha ascendeu até se perder no território das nuves. Ninguén esperaba que a flecha fose baixar. Aquel discurso cheo de forza, aquelas palabras e estalos antergos fixeron da flecha un símbolo capaz de cruzar as nuves e chegar ao Sol.
As mentes alí reunidas ao redor de “Pequeno can que fode” imaxinaban xa próximo o dia da liberación do bantustán. Pronto entoarían os cánticos sagrados khoikhoi e danzarían alegres ao redor do lume e voltarían cazar gacelas con seus fillos, coas herbas mouras, e a mocidade toda que vagamundeaba perdida entre os bantús voltaría a casa, a erguer a bandeira do mopani.
A algarabía e euforía deu paso a unha común espera, as olladas concentrábanse novamente en “Pequeno can que fode”, que por vez primeira se sentía líder da nación Hadza. Sen parecer importarlle tal turbación colectiva, permanecía sério, inmóvil e ergueito no mesmo ponto desde o cal tensara o arco. Súbitamente, aquel espontáneo auditório puido perceber unha leve brisa sobre os seus rostros, que acabou por levantar unha poeirada baixo os pés do círculo de almas esperanzadas. No centro do círculo, “Pequeno can que fode” seguía estático, o ar esvaraba a un metro dos seus pés e a poeira non lograba pousar na sua pel. O vento cesou e comezou a sentirse un lonxano sumbido que foi facéndose máis presente, foi medrando no ar, até que un forte estalo procedente do centro do círculo fixo reinar novamente o siléncio. “Pequeno can que fode” mirou cara a vella do pelo branco cunha expresión tranquila, condescendente. Do seu ombreiro esquerdo sobresaía o cú da flecha. A ponta asomaba por riba da sua cadeira dereita. Os xionllos cederon e o corpo todo bateu no chan. Sobre aquela terra arxilosa onde medran os mopanis, o cativo corpo de “Pequeno can que fode”, encollido como unha crianza no ventre materno, con aquela saeta atravesando o seu corazón, voltou concitar as olladas da tribo. O vento varría aquela desolada escea. No cercano horizonte, nun pequeno curuto coroado por un grande formigueiro, a silueta do Grande Cudu facía escintilar os derradeiros raios do sol nas caras da multitude.
