Opinión

O lume que alumea lembranzas

Sempre gostei da fotografía. Coido que a miña afección vén dunha teima infantil por ollar retratos antigos.

Sempre gostei da fotografía. Coido que a miña afección vén dunha teima infantil por ollar retratos antigos. Non había xuntanza na miña casa na que non rematase por remexer entre os álbumes e caixas na procura daquelas capturas. Sempre me fascinou como se pode gardar un anaco de tempo e con el milleiros de recordos que eu me afanaba en tirar dos miolos da miña familia. 

De entre todas aquelas fotografías había unha que espertou sempre nostalxias. Na altura eu non comprendía moi ben a que viñan aquelas saudades mais o outro día, no faladoiro da Radio Galega, a imaxe bateume no maxín e comprendín. 

Era unha foto sinxela, queimada polo sol. O do tempo e o da pouca experiencia da persoa que a tirou a contraluz. No retrato --que ha de andar tirado pola casa nalgún caixón-- vese A Veiga desde Pousadoiro. Calquera que more na Ribeira de Piquín sabe ben que desa imaxe queda ben pouco por non dicir nada. 

"Na Veiga agora o que hai son silveiras en troca de leiras traballadas"

Na Veiga agora o que hai son silveiras en troca de leiras traballadas. O esmorecer das explotacións gandeiras trocou os prados en eucaliptais e piñeirais. Algunha persoa aínda resiste mais co tempo --de novo o tempo-- o lombo non dá para coller sacho e picaña. 

A imaxe dunha Veiga traballada, viva, tomárase pouco antes de nacer miña irmá. O día do seu nacemento era unha historia recorrente na miña casa. "Cando naceu túa irmá estabamos mallando", repiten coma se non o escoitasemos nunca. Agora non malla ninguén. Tampouco na miña casa. Mais aquel día era un día de festa, non só pola irrupción daquela crianza, a primeira neta da casa de Xacobe, senón pola propia xornada de traballo na que se xuntaba a veciñanza toda. Agora tampouco hai xente para traballar. 

"Que xeiras se montaban naquela Veiga cando tocaba sacar as patacas! As crianzas iamos axudar e, ao tempo, escoitar as historias dos maiores"

Que xeiras se montaban naquela Veiga cando tocaba sacar as patacas! As crianzas iamos axudar e, ao tempo, escoitar as historias dos maiores. Meu veciño, Mingulín --aínda que de nome real Demetrio-- era a principal fonte de información. Non só no verán entre a terra, tamén ao pé do lume en inverno cando os homes (só os homes) viñan cear á casa o día que se mataban os porcos. As historias non eran as mesmas, non vaiades pensar. Nas patacas falaban da sega, das viaxes a Castela para traballar para o patrón por catro pesos durante xornadas interminábeis. Co frío o que se ouvían eran historias de lobos. Quen quería televisión tendo a Mingulín! Aquelas historias nunca se gravaron. Agora non hai quen as conte e poucas son as persoas que queren ouvilas. 

De todos os recordos que unha podía tirar da lembranza familiar nunca escoitei falar dos incendios. Falábase daquela nevada de 1982 que deixara a Ribeira de Piquín illada e obrigara a veciñanza a levar o leite alén da serra se querían cobrar por el (pouco xa daquela). "Estivemos sen luz quince días", apuntaban. E non morría ninguén! Hoxe quen sabe. Sen WI-FI, sen móbil, sen vitrocerámica e sen auga quente máis dunha tolearía. Eu só lembro que, en invernos duros, non había escola mais había neve e nós eramos felices. Agora o que non hai son crianzas, nen escola. E neve... pouca, cada vez menos. 

"Por que daquela ninguén falaba dos incendios e hoxe son nova na imprensa pola súa ameaza?"

Por que daquela ninguén falaba dos incendios e hoxe son nova na imprensa pola súa ameaza? Coido que a resposta está naquela foto vella e nos recordos que se tiran dela. 

No rural, hai décadas, había traballo e con el xente. Había predios labrados --con moito esforzo-- e gando. Monte había, mais onde tiña que estar e non ao pé das casas asolagando todo para desfrute dos xabaríns. A imaxe daquela Veiga dá conta diso. Hortas ben lindas acarón do río que daban as mellores patacas, leitugas, millo, cabaciños, repolos, berzas, remolachas, nabos-nabizas-grelos... Había árbores froiteiras, pumares, cerdeiras; especies ribeiranas como o salgueiro e no monte carballos, castiñeiros, bidueiras, nogais, acivros e piñeiros. 

Era un rural vivo e nel, poucas veces os incendios tiñan cabida. Cando menos non causaban tanto impacto como agora. 

Nos últimos días, e anos, téñense feito análises ben sisudas a respeito dos lumes forestais. Ningún por parte da Consellaría de Medio Rural, todo hai que dicir. Afanámonos en falar de prevención, extinción e punición dos incendiarios mais ninguén bota a ollada atrás para ver cal era a realidade do país que noutrora os impedía. E non custa tanto. Basta con ollar unha foto e facer algo de memoria. 

Comentarios