Carmen ten oitenta e cinco anos e hoxe tivo que ir á farmacia. Con esa idade sabe algo dos toques de queda, do medo a estar na rúa, de obedecer ordes… Sabe, principalmente, o que é ter medo aínda que non o queira expresar. Viuse obrigada a achegarse ao centro porque está quedando sen os medicamentos que precisa para os seus padecementos crónicos. Está incómoda. Preocupada. Fálame a través da ventaniña do coche, a precaución asumida por ambas permítenos amosar cariño mutuo. Respecto. Ten que ir camiñando unha distancia longa pero eu non a podo levar comigo no coche. Dáme pena. Sinto como se a estivera a deixar tirada. Ela sorrí e mándame continuar facendo un xesto coa bolsa. Rimos as dúas.
Pero antes de marchar cóntame que está asustada porque non entende ben que pasa. Di que escoita moitas cousas que non comprende e que hai que lavar moito as mans. Tamén me di que ela na casa non pode estar aínda que queira, que se non morre do coronavirus, morre por hipoglicemia ou de hipertensión. Que debe correr o risco.
A televisión asústaa porque fala da fraxilidade dos anciáns, de que é a eles a quen hai que protexer e que xa van moitos, moitísimos, mortos. Di que xa é maior pero que morrer non quería: Manda carallo, ter que morrer agora que hai de todo!
Supoño que Carmen é un caso máis dos moitos que se están a vivir neste país. Non é novo porque a xente maior sofre de abandono ao igual que as aldeas nas que habitan. É certo que viviron épocas difíciles e quizais sexa iso o que as asuste máis. Elas víronlle os ollos á fame, coñeceron a carencia, a necesidade. Adaptáronse a todo canto foi pasando. Non é novo o recoñecemento que estas mulleres e homes merecen despois dunha vida de sacrificios constantes. Elas son a verdadeira identidade dun país fráxil ante o imprevisto, pueril en ocasións, egoísta e opulento.
Na sociedade do consumo masivo e tóxico, podemos ver a falta de solidariedade ante a crise do coronavirus. Hipermercados arrasados fronte a carros da compra cheos ata a indecencia, ou canto menos, por riba do limiar do que eu teño por tal. Non pensar no outro —quen é o outro?—, na importancia de compartir os recursos, de equilibrar os pans e os peixes, de entender que se o outro está ben, un estará mellor. Non somos capaces de velo. Non queremos. Acumular para min e para os meus, que non nos falte de nada, cero carencias, cero molestias, cero frustración…cero de todo a unha sociedade que non pode presumir de case nada. Tivemos a ocasión de amosar a nosa responsabilidade non saíndo ás rúas, evitando contactos e contaxios e non fomos quen. Tiveron que prohibilo. Tiveron que decretalo.
Escoito as sanitarias da miña contorna. Con moita calma. Estes días fago con elas o que co peixe. Analizo cada palabra que din coma se dunha espiña se tratara. Encho os ocos que quedan entre elas. O que non contan pero deixan intuír preocúpame moito. Elas tamén. Temos sorte de ter xente ao servizo da nosa saúde que ama, respecta e defende a súa profesión e, por tanto, o seu traballo. Elas sálvannos cada día. Sálvannos a nós a pesar de nós. Explican mil veces o mesmo. Din que o cansazo é máis psicolóxico que físico. O traballo didáctico mingua as forzas sobre todo cando unha parece ir a contracorrente. Tamén mingua a precariedade na que desenvolven a súa profesión, máis nestes días, onde dormen pouco e fan moitas gardas. Enfermeras eventuais, celadoras eventuais…nunha sociedade eventual onde todo ha de selo.
Agora é o momento de sumar as nosas forzas para diminuír a pendente da curva, é dicir, para rebaixar as coordenadas do vértice. Un vértice que se antolla complicado pero que daremos resolto.
Quero que remate todo e así poder falar con Carmen sen precaucións, acariñar a súa cara enrugada e suave. Sorrirlle mentres engruño o nariz. Ver os seus ollos de medo e cansazo desaparecer. Quero que alguén lle preste a atención que precisa nestes días para non poñer en risco a súa saúde e quero que os mozos entendan a importancia de coidar, atender e respectar aos nosos maiores. Desprezar as súas vidas é recoñecer que non somos merecedores de todo canto estas persoas fixeron por nós. A idade non determina as ganas de vivir. O que adoitan é resignarse ao designio pero iso non o fai menos doloroso nin cruel. Non merecen escoitar que a esas idades pouco se perde. Non banalizar o valor das vidas alleas paréceme tamén unha cuestión de saúde pública.
