Os luns e os martes pecha por descanso do persoal. Se o meu avó estivese vivo igual me contaba algo das lagoas que o circundan pero non o está. Sorpréndenme as longas distancias que percorría a pé ou en bicicleta para poder ir traballar coa ferramenta colgada dun macuto. Non sei se a RAG recolle esta palabra pero para min, como el a dicía, existe. Existe macuto ao igual que o fai morral, que vén sendo un saco de tea con asas onde se levaban os utensilios de traballo.
Cando ía en bicicleta facíao nunha que alguén trouxera de Cuba, non sei se exactamente a el ou se ás súas mans chegou despois. Era grande e delicada, coma meu avó. As arestas das rodas tiñan un tamaño considerable e a dinamo permitía que a lámpada frontal o fixera visible polos camiños das aldeas. A maior parte da súa vida foi entre case cego e cego. Cando era nena non pensaba nestas cousas pero agora pregúntome como me imaxinaría. Non era especialmente agarimoso, só nos pedía que nos achegásemos a el para ver canto medraramos. Esa escusa valíalle para ternos preto e tocarnos cariñosamente o cabelo. Sobre min debeu concluír que, en canto ao asunto capilar, saín ao bando paterno e que medrar, non medraba moito. Tiña os ollos azuis case transparentes, moi grandes, preciosos.
Seguramente os homes das tabernas nas que paraba poderían describir outro retrato del, non sei se mellor ou peor, pero distinto. Eses lugares acolleron vidas enteiras que se ían escribindo, aos poucos, nas súas paredes. Alí, apoiados nas barras ou sentados en cadeiras de madeira, co serrín polo chan, contaron e viviron as historias do seu día a día. Alí, sempre en pé, o taberneiro. Máis ou menos agradable, habelencioso, divertido...pero alí, deixando horas aboiando no aire do tempo que pasa.
Co paso do tempo, nas aldeas mudou o concepto do negocio. Pasamos de tabernas a bares e de aí a cafeterías. A maior grao de modernización, maior distancia entre o taberneiro e nós. É lóxico que se nos relacionamos de xeito distinto fóra delas, dentro tamén. Non obstante, pode que non o fixesen tanto como pode parecer. Seguimos acudindo puntualmente a aquel lugar que nos acolle despois de traballar, ou entre horas, ou as fins de semana. Hai bares aos que só levas a persoas ás que queres moito porque necesitas ensinarlles onde atopas acubillo. Levalas é como darlles pistas de onde nos poden atopar cando, no medio da confusión, escapemos do ruído. Hainos aos que acodes cansa e atordada para sentir que pertences a algún lugar, que formas parte dun grupo de persoas que se che antollan similares nas ideas, no xeito de proceder, na forma en que asumimos que hai tempo que só nos dedicamos a aprender a naufragar.
No mesmo lugar no que vertes a pena podes derramar alegría, simular triunfos, maquillar derrotas, celebrar, namorarte... non son moitas as explicacións que vai pedir a persoa que sabe que a cola sen xeo, o café sen azucre e a cervexa tostada.
Os luns e martes está pechado por descanso do persoal o bar ao que eu vou a aprender cousas. Coñezo a case todos. Póñolles cara pero non nome. Ás veces saco conclusións sobre as súas vidas e outras fabulo sobre o porque dalgunhas conversas, das estratéxicas situacións... Gústame escoitar. Gústame tamén que me saúden cando nos cruzamos nalgún lugar, cando me sorrín e erguen a man: somos coñecidos, xa formamos parte de algo que nos une porque queremos, ninguén nos obriga. Non hai contratos a perpetuidade. Non hai nada máis que eses momentos nos que compartimos, cada un ao seu, un espazo de liberdade. E que importantes son eses oasis cando sabes que estás nun espazo non violento coas ideas propias, co idioma propio, coa cultura propia! Que importante saberse acompañados nas loitas! Que necesaria a complicidade!
O meu avó coñecía ben Vilariño (o Vilariño de Cangas do Morrazo) e, de estar aquí, algo me contaría da lagoa ou da praia ou do Con. Seguro que, incluso, me contaría algo dos Carletes, da súa historia.
Porque a min, ao fin, o que me gustan son as historias dos demais e os bares, as tabernas, onde poder sentar horas mortas, en silencio, a escoitalas.
