Opinión

A tregua

Setembro trae entre as mans unha tregua. Sempre. Algo así como o sorriso posterior ao silencio que se impuxo ao balbordo do verán. Ou algo como un paquetiño de días de sol feble e necesario só para os de aquí, para os de todo o ano. E a praia pode ser nosa nesta tregua, e os camiños e o amarelo dos raios, que inciden de xeito que embelecen os rostros, semellando o follaco do millo que aínda non é palleiro. Porque aquí os palleiros si se fan sen palla e contan os do millo como tal, que podendo terlle outro nome, non llo temos. Sempre foron palleiros e xa se sabía se eran dunha cousa ou doutra pola vista ou, no caso do meu avó, polo tanto.

Falaba do galano destes días solleiros nos que o sol aínda se pon despois das nove e no que o silencio é o seu acompañante necesario. Parece que as pezas do puzzle que foi polos aires no estío, volven ao seu lugar. Todo se ordena. De feito, a vida non comeza coa primavera senón co outono porque non se trata de cando abrolla a flor, senón de cando recollemos os froitos. O anterior só é traballo e promesa.

Aínda así é curiosa a rapidez coa que nos situamos en novos contextos sen necesidades de grandes períodos de adaptación. Coma nun videoxogo, axiña pasamos de pantalla e ata o alumnado parece esquecer que fai non máis de quince días eran mozos e mozas tirados na area, de festa ata altas horas e de ducias de plans que non daban xestionado por falta de tempo. Se lles preguntas, poñen cara de ter que buscar na memoria a longo prazo, os ollos cara arriba, as pálpebras medio caídas e din: ah, si! Pero iso foi no vran! E penso: claro, no vran de fai vinte días! Un, de feito, preguntoume que tal o pasara aquela vez que nos atopamos na Illa de Ons. Referíase a finais do mes de agosto. Aquela vez de finais do mes de agosto paseino moi ben pero eu aínda acariño coas xemas dos dedos o instante feliz de estar cos seus veciños, de sorrir coas historias dos camiños enlamados para ir a escola nova ou coa imaxe dos coellos que observaban a sesta do escritor e a súa amiga. Eu aínda os toco e eles e elas xa o están a converter nun recordo para subir a ICloud.

Supoño que é lóxico. A adolescencia consiste, entre moitas outras cousas, en vivir ás presas. Teñen ansia, desexo, fascinación polo futuro. Queren máis. E fan moi ben.

Eles fano e nós, tamén. Pouco tempo pasou desde que tivemos que ver como ardía o país de norte a sur, a evacuación de aldeas enteiras, a perda de fogares de ducias de familias. O que non puidemos foi seguir as novas con rigor e en tempo real pola canle de televisión pública galega. Se nos fiamos da información que emitía a TVG, o país estaba en festas e o fume que nos cubría de punta a punta era a dos foguetes das procesións. Ardían Castela e Andalucía. As Illes Balears. Ata Portugal!  Galiza, non. Ou non así. Porque aquí, en Galiza, todo acontece de xeito difuso.

O noso modo de reaccionar como pobo, non imita tanto ó lume raso que destrúe a matogueira, que penetra na raíz e pode volverse activar, senón que somos de grandes laparadas. Poñemos o grito no ceo das nosas casas, berramos, protestamos pero así, como as procesións, por dentro. E logo, nada. Agardamos a ver se chove, rezamos e cruzamos os dedos para que a nós non nos toque. "Tiñamos que saír todos á rúa e que ardan eles", "Hai que manifestarse". E alá van catro, os e as catro de sempre a loitar por nós, que non somos catro senón máis de dous millóns e medio.

Elas e eles son o lume raso da conciencia dunha poboación que, se aínda non dorme, adormece e que non acaba de accionar o impulso preciso para loitar nunha batalla que temos que dar en conxunto. Porque claro que é política a postura da defensa do medio natural do país. Este necesita de nós e dun compromiso activo afastado da estacionalidade que parece terse instalado naqueles problemas que son propios de determinados períodos do ano. Nin gardamos auga para cando non haxa, nin limpamos o monte para cando non chova. Obviamente, as medidas son máis complexas e requiren dunha planificación maior pero nós, o pobo, non estamos nin ás mínimas.

Que setembro siga a ser unha tregua que nos conmova pero que non sexa unha lagoa de desmemoria.

Comentarios