As eleccións celebradas onte ao Parlamento Vasco nunha parte deste país que ama máis a realización de enquisas preelectorais que as posteriores, deixáronnos datos interesantes; pero a explicación deses datos daríanola a seguinte enquisa en concreto.
As eleccións reflicten o estado de ánimo do momento --non é máis que un eufemismo que reúne moitas pequenas motivacións-- e ese é o ánimo que onte, e en semanas anteriores, tiveron os cidadáns. Salvo as eleccións que impediron á esquerda abertzale presentarse en 2009, as de onte foron as máis condicionadas en Araba, Bizkaia e Gipuzkoa. Convén que iso o teñan en conta os gañadores das eleccións de onte, PNV e EH-Bildu; é dicir, que a foto electoral real non é a de onte. Pero o de onte é o que vale.
A abstención é totalmente lóxica porque a situación non está para bromas. Como era esperábel, a abstención prexudicou menos aos partidos militantes, ao PNV e mais a EH-Bildu, porque as de onte son as "eleccións reais" para os votantes destas dúas formacións.
O PNV cumpriu o seu obxectivo principal e único: reverter a situación de minoría do Goberno vasco formado xunto aos socialistas. O prezo que tivo que pagar --perdeu 50.000 votos-- é moito menor que a tranquilidade que logrou para o próximos catro anos. Os jeltzales seguen nun estado de graza permanente, porque esa perda que sufriron, seguramente, chegou da abstención por seguridade e non do caso Zaldibar, De Miguel e similares.
A EH-Bildu funcionoulle moi ben, á marxe da estratexia que tivo historicamente, a centralidade dada a Maddalen Iriarte durante toda a campaña, o seu talante de lehendakari, con todos os focos enriba. Era unha grande aposta e saíulles ben á propia Iriarte persoalmente e á coalición. Cualitativamente, o máis importante, por encima da abstención, subiu en votos; e, cuantitativamente, en escanos. Os bos resultados de onte non poden tapar o burato histórico que ten eh Bildu en Bilbao e cidades próximas. Se non se cubre ese burato, nunca competirá a hexemonía ao PNV.
A pesar de non ser as eleccións preferidas para a base social do PSE-EE, non acertou a sacar proveito das medidas sociais adoptadas polo Goberno español para paliar as consecuencias da COVID-19. Será un membro fiel do PNV á hora de revalidar a coalición porque o PNV premiaralle ben.
Elkarrekin Podemos foi a gran perdedora da xornada de onte. Por dúas razóns principais. A primeira, estrutural: porque do mesmo xeito que ocorreu na Galiza, no noso país tamén se lle está acabando a este partido a forza do efecto Pablo Iglesias. A segunda, a da casa: chegaron a estas eleccións cunha gran convulsión interna, e sabemos que aos votantes lles gustan as augas tranquilas.
A pesar de que parecía imposible, Iturgaiz conseguiu que a coalición do PP e mais Ciudadanos empeorase os resultados. Os conservadores españois de Hego Euskal Herria teñen unha única saída se queren seguir vivos e con opción propia. A ruptura co PP e a formación dun partido independente e afeccionado a España que sexa só de aquí. Ao PNV non lle gustaría moito este tipo de competidores.
Moi poucos se sorprenderían ao ver o resultado de Vox. Beneficiáronse da abstención, incluso recibindo bastantes menos votos que nas últimas eleccións españolas, porque conseguiron o escano que soñaban. Van dar moito traballo no Parlamento Vasco porque van actuar cunha actitude moi estridente. Querían o altofalante e téñeno.
