As italianas chamánlle Ferragosto a estes días do ecuador do oitavo mes nos que foxen das cidades e se entregan á molicie e ao dolce far niente. Nesta estiaxe da pandemia global do vinte vinte, na que se impón reducir ao mínimo os desprazamentos e as interaccións con outras persoas, resulta doado caer no ecosistema do telefilme alemán de sobremesa e nos seus veráns (Ein Sommer in…) en lugares idílicos e cotiáns a un tempo.
No camiño de virares adulta, arrepínteste dunha chea de cousas das que fixeches e das que quedaron por facer -non vos meten medo eses señores que xuran que non mudarían ren da súa existencia?-. Asemade, experimentas vivencias, case epifanías, que estás certa de que son un punto de non retorno: ao decatáreste de que a meritocracia son os pais, cando te estreas como neofalante, a primeira vez que che fai baleiro a copa menstrual… Talvez ningunha epifanía resulta tan determinante na vida das mulleres como poñer as gafas lila e tomar consciencia de quen es e dos porqués de segundo que cousas.
A verdade, amigas, é que resulta ben máis doada a miopía de xénero. Non te sentes culpable polas cancións que che reinaban na adolescencia nin acendes acalorados debates sobre separar obra e autora nin te esixes infalibilidade á hora de te enganchares á última narrativa transmedia desta ou desoutra plataforma de pagamento.
Coas gafas lilas sobre a ponte do nariz, as películas da segunda canle da televisión pública alemá -eses veráns en Baviera e a facer a Vía da Prata cara a Santiago, os romances en Cornubia e Suecia e as comedias berlinesas- son dos poquísimos produtos culturais en aberto e para públicos de amplo espectro que terman do test de Bechdel ou presentan historias nas que as personaxes femininas non son intercambiables por unha lámpada decorativa (e sexy).
Nas pelis alemás, vin gandeiras en tractoradas -máis aló de Leipzig- contra os 35 (trinta e cinco!, repito) céntimos que lles pagaban o litro de leite, traballadoras da asistencia a domicilio rural valoradas pola comunidade, triángulos amorosos situados en Cuba onde o antagonista é o gusano exiliado en Miami e matronas que lles cantan as corenta ao seu ex, ao cacique da vila e aos fregueses da taberna mentres tecen ligazóns de sororidade coa súa nai e con algunha amiga do instituto coa que rifaran había lustros.
Ás veces fágome á idea de que Galiza é un país normalizado no que sobre calquera manifestación cultural non penduramos a espada de Damocles: xa sabedes, todo canto creamos ha ser importante, relevante, canon, alta cultura; en definitiva, excelente na ética e na estética. Transcendente.
Préstame soñar que, no canto de series cun papel protagonista para os corpos e forzas de seguridade do Estado -quedará algún actor ou actriz neste país que non teña feito de garda civil nesta construción case que distópica do Galician noir?-, a nosa cultura pop nútrese tamén de telefilmes de sobremesa. Historias sinxelas. Presentación. Nó. Desenlace. A máis básica fórmula aristotélica.
Narrativas accesibles para despois do telexornal que nos poñan diante dunha analista de riscos de Abanca, cos fillos xa criados, que recibe como agasallo das compañeiras unha fin de semana no balneario de Pambre. Dous días e medio nos que cae na conta de que o seu home é un mamalón que nunca na vida asumiu que ela teña máis éxito profesional; sesenta horas que lle serven para enrolarse activamente no colectivo Agrocuir da Ulloa.
Fábulas de hora e media taxada nas que as xentes dos nosos sectores produtivos, das periferias das nosas cidades e das contornas rururbanas non sexan representadas como seres desconfiados de retortas intencións. Que xa está ben de autoexotismo e de teimar en asumir os estereotipos que outros construíron para nós. Anceio sobremesas de veráns na Terra do Medio e no Xerés. Na Paradanta e ao pé do Monte Pindo. Amores (posibles) entre unha filla da diáspora chairega no Baix Llobregat e un (ou unha) dos temporeiros dos invernadoiros de Begonte.
No entanto, nestes días que as italianas chaman Ferragosto, co bico pequeno ou a fociño aberto, as mulleres deste país dámoslle beizóns á Covid-19 por unha única cousa: este ano, en Abeancos, na Mariña, en Valdeorras ou no Val Miñor, non haberá Nosa Señora. Nin San Roque. Nin San Bartolo. Tempo aforrado en preparar a casa, cociñar para corenta, fregar e recoller que ben deitamos en investir na ficción dos veráns de sobremesa.
