Opinión

Prezada Pippi

Son unha admiradora. Vivo a 3164 quilómetros de Vimmerby, esa vila fría en que as nenas levaban dúas trenzas, gorro e luvas case todos os días. Eu peiteei un só chicho no medio da cabeza. Nunca levei luvas e o gorro era un adorno innecesario. E aínda así crecín contigo. Sentada na cadeira de formica da cociña, abaneando as pernas mentres non lle quitaba ollo ao pequeno televisor que era o moble único do cuarto baleiro de enfronte. Imaxes en branco e negro que enchían de cor a miña infancia.

Cantaba contigo, soñaba con ter un cabalo e poder recoller a mesa da cociña collendo as catro puntas do mantel. E cantando e soñando cheguei á idade adulta, lembrando sempre a túa independencia e esa alegría e convición coa que dicías: “non te preocupes por min, que eu sei coidarme soíña”. Toda unha inxección de rebeldía.

Moitos anos despois, quixen saber de Astrid (Lindgren por matrimonio, Ericsson por nacemento), a muller que te pariu. E lin que naceras na súa fantasía para coidar da súa filla enferma. Mais nunca souben como se cosera a rede en que te atrapou halando desde o fondo da imaxinación. Unha rede que é, outra vez, a proba de que a obra literaria, a obra de arte, está sempre, sempre en diálogo coa realidade. Mesmo que sexa fantástica, fuxidía, irreal.

Así que, cando o outro día pasei polo escaparate da farmacia en que está o taboleiro do cine e lin Coñecendo a Astrid, parei e dixen: teño que ver esta película. E si, foi o mellor que puiden facer, porque agora, agora coñézote un pouco máis, aínda que saber cal foi a vida de Astrid antes de parirte non sexa imprescindíbel para amarte.

Cando comezaba a película e retrataban á novísima Astrid, eu vinte a ti inventando historias divertidas e xogando coas palabras até que a nai censuraba aqueles gomos literarios. Bailaba e berraba coma unha tola, igual que o farías ti, Pippi, sen importarlle o que dixesen os demais, sen importarlle nada aquela sociedade fechada, beata, convencional, que obrigaba as nais solteiras a abandonar as súas casas e mesmo parir na veciña Dinamarca, onde acababan deixando os seus fillos e fillas para que a proba do delito non rematase cos casados pais das criaturas na cadea. Eran elas, as mozas, as que sacrificaban a súa propia vida, a súa saúde emocional e física, para non danar a reputación dos mesmos que non dubidaban en preñalas e facer promesas de matrimonio, imposíbeis ou falsas, para logo volver á comodidade das súas vidas ordenadas.

Anos vinte. Saídos dunha guerra e dereitos a outra. Co fascismo aniñando nunha hipócrita sociedade patriarcal que prefería devorar os seus fillos ocultándoos, facéndoos desaparecer ao outro lado dun barco, noutro país, noutras familias, arrincándolle as entrañas ás mozas que os pariron e que, nunca máis, serían as rapazas alegres que un día agardaban nun salón a que as sacasen a bailar.

O normal é que as criaturas quedasen esquecidas nas mans das coidadoras danesas, sen nunca coñecer as súas verdadeiras nais.

Na ficción cinematográfica, unha nena pregunta, nunha das cartas que le Astrid o día do seu aniversario, rodeada por sacas de correos inzadas de correspondencia, como é que os nenos e as nenas dos seus contos son tan fortes e valentes. Eu agora, aínda entendo mellor por que Pippi dicía: “que eu sei coidarme soíña”. Por que non había pai, nin nai, por que era quen de levantar un cabalo en peso ou loitar cos piratas.

Son curiosas os paralelismo que se poden producir. Astrid Lindgren viviu o rexeitamento do manuscrito de Pippi e a demora na súa publicación. A danesa Pernille Fischer Christensen tardou tamén bastante tempo en sacar adiante a película, que inicialmente non interesaba. Mais insistiu e ela, actriz, guionista e directora de cine contou aquilo que non sabiamos e que está detrás da obra de ficción.

Pensei que era cousa miña, por non ter buscado ben a información. Mais leo a entrevista que lle fan a Pernille Fischer Christensen en Cineuropa e comprobo que non, que Astrid Lindgren foi dalgunha maneira descoñecida e si, isto contrasta co amplísimo recoñecemento que acadou. Mais era muller, unha muller cunha biografía anormal para a sociedade europea do século XX.

Hoxe outra muller, danesa, rescata para nós ese episodio doroso que moldeou á escritora, a mesma que dixo que ela se dedicaría á literratura en calquera caso, mais que se a súa vida fose outra e non existise ese primeiro fillo que tivo que parir e deixar en Dinarmaca durante anos, tería sido unha escritora diferente.

Pippi era toda fantasía. Unha nena que vivía nunha pequena vila sueca, nunha casa de madeira rodeada de xardín, soa, sen pais que a obrigasen a ir á escola ou deitarse, comendo o que quería e vestindo as cores do arco iris, cos pés metidos nuns utilísimos zapatóns. Unha rebelde sobrevivente, o que todas precisamos ser. Iso era que nos dicía Astrid entre as liñas daquelas aventuras engaiolantes.

Rebeldes sobreviventes, como ela foi, como aínda cómpre seguir a ser, para coller este mundo polas catro puntas e botar o lixo fóra, deixando a casa limpa.

“Unga Astrid (Coñecendo a Astrid)”, 2018, dirixida por Pernille Fischer Christensen, Coprodución Suecia-Dinamarca.

Comentarios