Estou no curro e, como distraída, detéñome ao pé dun grupo de persoas e escoito. Parece que observo o espectáculo que teño diante, mais realmente a miña atención está concentrada nas palabras que se pronuncian ao redor de min. Reparo na prosodia, na fonética, no vocabulario. Satisfaime sentir que o seseo campa ás súas anchas e a entoación é a onda melódica destas falas do sur, en que as femias son burras, coma se egua fose un cultismo escuro pegado ao latín, separado del a penas por unha sonorización. Gozo coa vida de palabras invisíbeis como baio, e observo para comprobar a cor dos animais así nomeados, o branco agrisado, o crema case limpo, tan rechamante naquel cabaliño que a penas tiña uns días e, pegado á nai, aleitaba a cada pouco.
Mais, non sempre é satisfacción o que sinto. Ao lado das palabras invisíbeis, galopan os castelanismos enseñorándose dos contextos, e a palabra poldro xa non se escoita máis.
Os avós levan os netos canda si, calzados coas botas de montar. O rapaciño loiro aprendeu a identificar as eguas preñadas, mais xa non se expresa na lingua que o seu avó usou e usa cando el non escoita. O caso é que o neno fala como lle aprenden, e o avó teima en usar unha lingua que lle é estraña, mais que alguén lle inculcou que era a correcta para os seus descendentes.
Tan só uns días despois, andando os camiños da aldea, atopo un pai aínda mozo cos seus pequenos falando de lingua cun seu veciño. Nun largo entre as casas, mentres un entretén os fillos e o outro baldea a entrada, analizan as linguas en función da súa importancia e conclúen contundentes. O mozo di que para se entender ben vale o castelán ou o “ghallegho”, mais que o realmente importante é o inglés. O veciño, un home de idade que conduce un coche de marca, matiza a afirmación do mozo e sanciona co seu principio de autoridade: co castelán si, pero co galego non se vai a ningunha parte. Contra a lingua, na propia lingua.
Nada novo baixo o sol. A mesma vella diglosia, cabalgando desbocada.
