Terra, terra. A esfera celeste que nos leva a bordo. A pequena, na que nacemos ou que adoptamos por nosa, na que naceron a nai, o pai, a da infancia á que regresamos nos soños. Terra, terra da que terman as raiceiras das árbores; terra na que fican brandamente envolveitos –ao non permitirse aos seus soterralos coas sabas do enxoval– os corpos guindados nas foxas. Terra que maltraemos, roubándolle a beleza; terra que dá acubillo ás sementes do centeo e do trigo, que serán pan. Terra que xira agasallándonos con abrente e solpor, diríase que indiferente ás agresións; terra que levamos baixo as uñas debido a escaravellaren nas gabias e nos cemiterios á procura de quen foron borrados da memoria. A nosa terra, a nosa Terra.
Auga. Dá vida. Auga desbordando Sar, Sarela, Lérez, Tambre, Umia, Lor, ríos, regos e regueiras cunha forza imparábel neste comezo de ano. Augas do ceo, chuvias, unha riqueza do país ignorada, como tantas, cando se fala de mal tempo. Auga pequena, pingas de orballo como doas de vidro nas folliñas novas do salgueiro. Auga do fondo da terra lixada polos aceites, xabóns innecesarios, polo desleixo. Auga brava, tombos de escuma ao pé do cabo Touriñán. Auga, miña e túa, entre o teu corpo e o meu ao facer o amor. Auga miúda nas brétemas que aloumiñan o río ás mañás. Auga, fariña, sal, lévedo: o pan. Auga do Xallas, decote encerrada en tubaxes, nestes días ceiba no Ézaro como unha inmensa saba de liño sansanicada polos ventos.
Lume. Na lareira en tempos idos, roxando o forno do pan. Non hai arrecendo como o do pan acabado de cocer. Lume no monte, un regueiro de desgrazas, o medo no corpo. Lume baixo o invernadoiro da atmosfera, quecendo a Terra até desgonzala. Lume na liña do horizonte ao caer a tarde. Inventamos o lume e fomos humanas. Despois plantamos lume ás casas doutros, fomos crueis. Levamos o lume na cunca das mans iluminando a noite. Escoitamos o pai, a nai, ler un libro á luz do candil.
Aire, airiños da miña terra. Xistras no alto de Pena Trevinca, na Serra do Candán, en Manzaneda, en Donís nos Ancares. Airexa facendo danzar as follas do millo, nun murmurio rouco. Aire movendo as pas dos muíños xigantes, aire de dous gumes, engaiolado ao servizo dos cartos, ao servizo da Terra. Aire limpo, aire cargado de fumes visíbeis e invisíbeis. Aire mudado en vento soprando a través da Porta Ventosa.
Terra, auga, lume, aire. Elementos que nos fan nós. Que nos piden auxilio.
