A principios dos anos setenta, unha moza lucense filla dun mecánico e dunha "ama de casa" saía das portas de maxisterio cuarta no canto de primeira da promoción por negarse a coserlle as cortinas ao director do colexio no que estivera de prácticas. Isto impediulle sacar praza directa nas pública e acabou dando clase de ximnasia nun dos institutos da cidade. Aquí negouse a aprobar a unha alumna que nin ía a clase por ser filla duns do réxime.
Malia todo isto porfiou como mestra, profesión á que chegou porque lle impediron ir á universidade a estudar ciencias, mais que exerceu cunha humanidade e intelixencia fóra do común. Tan crítico foi o seu traballo que tivo que enfrontarse a todo moitas veces sen apoios, dende intervir nun caso de abusos sexuais perpetrado por un alumno en prácticas que estaba no centro ata facer fronte ao acoso noxento de Galicia Bilingüe, que foi quen de levala ante a inspección por aplicar estritamente o Decreto do bipartito.
As rebeldías daquela moza lucense, como se pode ver, non se diluíron co tempo. Mantivo ata o final a súa vontade férrea, unha intelixencia chea de claridade e empatía e a maior capacidade para expresar o que sentía e pensaba. Nisto non era só que soubese ben a quen quería na súa vida e a quen non, non era só que non calase ante calquera tipo de inxustiza, que se puxese de pé para protexer a quen o necesitaba, senón que era capaz de dicir sen rubor e de forma clara o afecto que sentía polas persoas que a rodeabamos, o orgullo. Botaba luz nas cousas boas de cada quen e con ela axudaba a sacar da escuridade aquelas non tan positivas.
Aquela moza tivo que enfrontarse a moitas cousas na vida, á perda dos seus pais e da súa única irmá, ás convencións, á soidade en certos momentos. Fíxoo con total coherencia, ensinando tamén a importante lección de que ser coherente na vida ten consecuencias, algo que a miúdo esquecían certas persoas que, como ela dicía, pensaban que por ter certo tipo de carácter xa nin sentía nin padecía. Máis ben ao contrario.
Cando a miúdo digo ou escribo que as maiores rebelións son as que se fan no día a día non o fago dende unha postura teórica ou abstracta. Fágoo dende a experiencia vivida e compartida con aquela moza de Lugo que durante 46 anos tiven a sorte de ter por mai. Grazas a tantas mulleres coma ela, hoxe somos. E iso é algo que non pode nin sequera arrebatarnos (ata que a miña chegue) a súa morte.
