Remataron para sempre o sosego e a regalía do setembro da vendima, dos figos e das castañas que brincan. Dos ourizos no chan, ese pouquiño de medo de soltar a man da nai no primeiro día de escola, a alegría infinita por abrazar as amiguiñas que non vías desde xuño, o desexo de saber quen era a profe... Setembro é o mes que nos di que xa todo mudou. Vexo desde a fiestra a rapazada miúda correr e saltar, abrazarse, tocarse, sen metros medidos no patio da escola e véxoa coa máscara na cara, aprendendo a que as emocións se lles vexan nas mans e nos ollos. Entón a mestra berra: No saques la mascarilla para hablar! Recógela del suelo! Velaí vén un setembro de infancia inédita. Velaí vén un setembro de descubertas medidas para a adolescencia e para a mocidade, con medicións exactas xa non hai descubrimento posíbel, non hai incognitas, como se se aprendese un porvir sen andar carreiros, sen saír do rego, sen tocar o rego.
O alumnado de ESO, Bacharelato, Formación Profesional vai perder esas viaxes, esas conferencias, as saídas aos museos e ao mundo con fame de escola. Setembro é quen nos di que todo mudou, é quen nos está a dicir que quizais, despois da foto de inicio de curso, en primeira liña de combate, nas trincheiras, teñamos que iniciar unha retirada e volver á casa. Isto sería terríbel para crecermos e coidármonos como sociedade, para responsabilizármonos, tamén para respectarmos ás persoas maiores e dicirlles que contan. O sentidiño non é só a palabra que se escribe nunha máscara, é o bo facer político, a responsabilidade que debe obrar polo ben común, un ben común que ten que comezar por un protocolo que asegure a saúde nos centros de ensino, que diga con claridade como cómpre actuar en cada momento, en cada caso.
Non hai vacinas que impidan os incendios, tampouco o feminicidio, tampouco as que eviten as mortes das linguas nin da vida nos océanos, por iso a escola é importante para aprendermos a facer preguntas, para sermos persoas responsábeis e solidarias que saben cando hai que poñer a máscara. Mentres tanto con todas as incertezas, con medo disimulado soltamos a man da nena no primeiro día da escola e agardamos a vacina, que virá da man da ciencia, que tamén como pobo hai que coidar.