Manuel Rivas lembrounos o pasado 28 de marzo as palabras de Pimentel: "A poesía é o gran milagre do mundo". Ese día cumpríanse oitenta anos da morte de Miguel Hernández na enfermaría dun cárcere e eu levaba todo o día co poema "Nanas de la cebolla" e coa voz de Uxía, no meu cerebro, un canto contra a fame e a barbarie, milagre de palabras liberadas.
Hai trece anos que Yolanda Castaño dirixe Poetas di(n)versos, un ciclo de outubro a xuño, co que nos convoca no Centro Cultural Ágora na Coruña para gozarmos destes encontros entre dúas voces, unha pertence á literatura de fóra e outra á galega. Trece anos desde que a cidade da Coruña é un faro no mapa mundial da poesía, en que cobran valor as palabras da escritora coruñesa Luísa Villalta, quen afirmaba que sempre hai poesía en que salvarse e que a vida aboia sempre sobre a cinza.
Todas as persoas que estivemos este 28 de marzo no Ágora sentimos para poder anotar no noso almanaque particular emoción. O encontro era con Manuel Rivas e coa poeta uruguaia Ida Vitale, unha moza de case noventa e nove anos, que recitou por vez pirmeira en Galiza. Unha ringleira agardaba a que se abrise a porta no auditorio, entramos e fomos ocupando os espazos, tamén na platea. Persoas de todas as idades, da Coruña e chegadas doutras partes do país e persoas do Uruguai que viven entre nós. Cando no escenario contemplamos na mesa a Yolanda Castaño, no centro Ida Vitale e no outro extremo Manuel Rivas, o público emocionado rompeu nun aplauso que durou o que podería ser o recitado dun poema e nada breve. A anfitrioa despois de presentar a quen xogaba na casa, cedeulle a palabra ao poeta de A boca da terra que nos conduciu por toda a súa obra; próximo, feliz por estar alí e sabendo estar moi ben coma sempre co pobo da poesía, na memoria permanece a lectura de "O que fica fóra" e o compromiso con "Os xitanos cesteiros".
Castaño resumiu a vida literaria de Ida Vitale, como ben sabe, acentuando no preciso e, sen lle querer roubar tempo. Ida Vitale que escribiu que a vida acumula filigrana ou labirinto en trámite confuso, nos textos memoralísticos de Shakespeare Palace, que non deixo de ler, procuraba na súa poesía reunida pensando en nós, para nos ler; difícil elixir desde La luz de esta memoria (1949) até Mínimas de aguanieve (2015) ou até os que figuran sen data compilados co suxestivo título de Antepenúltimos, que nos obriga como lectoras da súa obra a aclamar que a súa palabra nos convoca, que dialoga con cada un dos nosos hoxes, dos nosos ontes, porque esa moza alegre e entrañábel que confesa que non le ben poesía, que non creo que o diga polo tópico de modestia, ábrenos moitos mañás cos seus poemas. Comeza a ler polo antepenúltimo "A toro pasado", e vai saltando tempos que non caducan nunca, "Caracol", "Amar un conejo", "Árboles", "Patrimonio", "Pez en el agua", "Café de Milán", "Perruna"... Nós, non queriamos que rematase.
Foi fermoso ver a complicidade poética da mesa, os sorrisos, ese diálogo silencioso de mans que se tocan, sen distancias. Sen distancias, aínda que coa máscara, dedicou Ida Vitale moitos libros, cos seus ollos luminosos. Á beira Manuel Rivas debuxaba rostros ou a rosa dos ventos en dedicatorias con cores. Inesquecíbel, tanto amor, desde o gran milagre do mundo.
