"Animal que ten nome, non é de comer”, este dito vénme da infancia, coas mesmas palabras en oino en Alemaña. Á Pinta, que nos deu o leite, chorámola, e moito, cando de veña subiu a rampla do camión que a levou ao matadouro do Porriño; tiña nome, como llo iamos poñendo á cada touriña que nacía, como llo buscamos á Maruxa, a cabra que un día chegou á casa, como decidimos chamarlle Elsa, pola leoa, á primeira gata que tivemos, e Juanita, á pega que só nos durou uns días. Nin o galo, nin o porco, nin as galiñas, nin os pitiños, nin os coellos, tiñan nome, xa sabedes a razón. Tamén crecín sabendo que ti non te chamas, que te chaman. É nese chamarte onde recibes o don de ser comunidade, de formar parte de ser chamado, de ser pobo, cidadanía. E todas estas cousas que envolven ás persoas e aos outros animais, de formar parte, de ser ou non comido, de ser ou non cidadanía,viñéronme á mente por unha aperta.
A cooperante española da cruz bermella que acolle o abrazo do migrante senegalés chámase Luna, iso sabemos. O migrante senegalés chámase Abdou, sabémolo xa que alguén quixo buscarlle o nome, chamalo, para que fixese parte de nós, humanidade con nome. Luna foi atacada por abrazar un migrante, un negro, un de fóra; e nestes ataques hai machismo e racismo, hai xenofobia. Nestes ataques hai fascismo, nacismo e, sobre todo, franquismo. Si, o que hai é franquismo, esa palabra que pouco se pronuncia nas escolas, que pouco se usa entre unha poboación que descoñece a historia máis próxima e, sobre todo, que esa historia próxima, o franquismo, habita e respira con forza entre nós. Todas estas palabras hai detrás dos ataques a Luna. Destrás da imaxe do migrante senegalés, está o drama de quen cre, como no poema rosaliano, que toda a terra é dos homes, de quen quere mudar de lugar porque deus o axuda, para mudar de fortuna, de quen se viu alentado por eses berros para abandonar a terra, a quen as promesas o afoutaron, xa que quen non ve máis que a terra propia a ignorancia o consome. Destrás da imaxe de Abdou, de 27 anos, está a do neno orfo que ten un irmán, criados por unha avoa, agora tecendo soa a tea da súa vida en Senegal. Hai catro anos que os mozos viven en Marrocos e soñan atravesar a fronteira. Andan desde as sete da tarde até as seis da mañá, nadan vinte minutos e Abdou chega á praia de Ceuta, para esa aperta, para perder o irmán e para ser devolto a Marrocos. Devolto como outras sete mil cincocentas persoas, humanidade sen nome.
Hai máis de cen anos, como agora, nenas chorando en eiras famentas de trigo, cadáveres no fondo do mar, viúvas de vivos e mortos. A mafia no negocio herdado daqueles consignatarios de barcos negreiros, dos que escribiu Otero Pedrayo. Xerardo Moscoso, canta da estación de Xenebra, “Exportación de escravos, coa maleta ao lombo chegan os españois, mordidos de lagartos”. Mentres o franquismo aplude: “Vaite fóra! Traballa! envíanos divisas! Si, contra tanto -ismo que percorre Europa, educación. Na literatura onde pon Galiza, poñermos África, onde pon a Habana, Europa. Humanidade con nome.
