Opinión

Amor lapidado (1)

Para Helena Pousa.

O neno creceu e o mestre xeneroso permitiulle entrar na súa soidade. Todas, iso desexo, tivemos unha mestra, un mestre que é referente nas nosas vidas, que nos abriu fiestras, nos ensinou a demoler valados, termou dos nosos medos; eran libros en que atopabamos todo e cando non, indicaban o camiño para poder chegar a algunha parte, a outros libros, outras cancións ou outras palabras. Este neno desconcertado asiste ao xulgamento colectivo, á condena social de homes que reciben os insultos de ateos e rojos, ve saír o seu mestre de último, ve como a súa nai lle di que agora lle toca a el, o neno di: ateo. Puri, que hai unhas semanas, me dicía que xa non quería ser profe, lembrábame hoxe este relato, convertido en filme. Eu faleille non do profesorado que me deu aulas aos que lles debo moito, faleille das outras miñas referentes, ás que tiven a sorte inmensa de coñecer e en quen penso cando dou aulas, que teñen que ver con ese mestre ao que o neno lle lanza unha pedra, á quen a sociedade condenou. Pensei en Lois Tobío explicándome ese ensino de ver e oír, que practicaba o seu pai, Tobío Campos, ese amor transmitido e sentido en cada herba, en cada bichiño, do que lles falaba nas saídas; o mesmo amor que recibiu Mariví Villaverde na súa escola, naquela Vilagarcía luminosa onde o seu pai era alcalde, o seu orgullo por ter un mestre poeta que lles lía poemas que despois serían Cómaros verdes. Aprendizaxe de ver e oír ou o que é o mesmo, o que me di Rosaura: sen emoción e experiencia a aprendizaxe non existe, é só información. Con impulsar esa emoción, permitir a experiencia e chegar a aprendizaxe, traballaban as Misións Pedagóxicas, das que sempre lles falo ao meu alumnado, e delas contoume emocionada Carmen Muñoz Manzano, unha das primeiras inspectoras de ensino no Estado Español, cando a República levou a cultura a moitos lugares, cando a fixo patrimonio do pobo. Carmen Muñoz sabía que a cultura dignifica e crea cidadanía con dereitos que sabe defendelos. Por iso as ditaduras co primeiro que rematan é co ensino que é o camiño da cultura. Cando regresou do seu longo exilio co seu compañeiro de vida Rafael Dieste e foi readmitida no traballo comprobou a desfeita do franquismo, o exilio seguía sen existir e tiña que contar o que pasara en silencio, difícil contar en silencio. Lembrei a Josefa García Segret, mestra en Forcadela, o seu libro Abajo las dictaduras, a súa dignidade denunciando o franquismo, despois da súa vida destruída, o asasinato do seu home mestre, Hipólito Caballero, os seus días polos cárceres, lembrei como a salvou a cultura, que a mantivo viva para ensinar nun colexio de Vigo chamado Mezquita, no seu libro anotou o nome daqueles alumnos que lle deron as grazas. Pablo Pousa, ditoume os nomes das nenas da escola de Josefa en Forcadela que foron levadas a Tui, paseadas coa súa cabeza rapada. Había que tirarlles a aprendizaxe. Falareilles de como hoxe o ensino se converte nun centro comercial onde se acumulan produtos e o cliente sempre ten razón. O neno tira a pedra e berra palabras que poden máis que os insultos, nelas vai o amor fronte á barbarie, a cultura: tilonorrinco! Espiritrompa!

Comentarios