Admitámolo. Escribir é constatar unha imposibilidade. Pero non é menos certo que a nosa vida -fugaz- ten lugar nun espazo frío, escuro e eterno, nun universo en constante expansión. E non por iso deixamos de amar ou buscar o conforto dun fogar. No verán de mil novecentos noventa, eu non sabía que un día ía escribir. Non sabía que existía Bob Dylan, nin que un día habería internet. Non sabía que a Torre dos Moreno un día sería declarada en estado ruinoso, nin que vería as portas da biblioteca da súa planta baixa pechadas para sempre. E Ribadeo escintilaba no centro do meu ser. Pero o verán da infancia que se abre á adolescencia brilla en calquera época. E, a esa idade, a percepción vén marcada polo intre, é o reino do concreto: un coche vermello, os tons azuis da ría, o mar relucente, o empedrado dunha rúa, cada unha das persoas que facían parte desa vida miña daquel entón, os andeis daquela biblioteca inmensa... Todas esas cousas rebordaban de significado e incendiaban a miña alma infantil. Sabíao porque non podía pensar en máis nada ca nelas, pois enchían a miña experiencia en cada momento. Non existía un mañá, nin o abstracto encontrara aínda a fenda que sempre implica madurar e que nos arreda do inmediato, introducindo a tiranía do seu cálculo.
Escribía cada día sen máis método ca tentar completar un capítulo ou unha pasaxe, algo, unha historia que puidese ler na cama con el á noite
Un dos fíos que move o libro que, en teoría debera promocionar neste artigo, sábeo ben o Celso, porque a el pasoulle algo parecido: a min aparecéuseme un tipo de bigote na Rúa da Trindade, parou o seu Ford Fiesta vermello diante da miña cuadrilla, baixou o portelo, amosounos unha pistola que sacou do peto e logo marchou. É unha parte da infancia que me visita con frecuencia. Ó igual que a aparición daquela foca, Cuquita, na ría de Ribadeo. Fixérase amiga dun rapaz que todos coñeciamos. Escoitamos nese tempo que existía un misterioso pasadizo que comunicaba o mar co centro da vila. Pasamos semanas buscándoo. E esa procura quedou gravada no meu maxín. Moitos anos despois, conteille esa historia ó alumnado da escola de Miño, cando aínda non sabía en que consistía ser mestre. Gustoulles e usábaa a xeito de presentación en cada unha das escolas onde recalaba, cando me convencía de que non ía usar o libro de texto. E que iamos ler, contar e cantar. E escoitar e escribir. E tamén recibir algunha queixa na escola porque ese profe trae la guitarra a clase.
Durante a pandemia, supoño que como moita xente, pensei na posibilidade certa de perder a vida ou, peor aínda, que a perdesen as persoas que quero. Entristecíame ver o noso fillo e pensar que el e tantas nenas e nenos coma el, tivesen que sufrir todo iso que sufriron. Así que pra esconxurar o medo que habitaba a casa -e logo dalgún acceso de ansiedade- decidín escribir pra el. Escribía cada día sen máis método ca tentar completar un capítulo ou unha pasaxe, algo, unha historia que puidese ler na cama con el á noite. Como un ritual que nos puxese a salvo dunha traxedia da que non albiscabamos o final. E o que se abriu paso na escrita foi o verán como centro da infancia e as portas douradas da adolescencia. Meu fillo acabara a lectura doutro libro, O Mono do Asasino, de Jakob Wegelius, declarándose un seguidor entusiasta deste. Así que tiña as miñas reservas de que aquilo que eu iniciara puidese ser do seu agrado. Pero foino; é certo que me sinalaba divertido algunhas pasaxes e condenaba outras, lamentando a falta de pericia ou imaxinación de seu pai. Daquela, ó día seguinte, eu avanzaba na historia, tentando corrixir as cousas que o neno censurara -hoxe seino- con bo criterio.
Así naceu A gruta da torre, buscando protexernos de todo aquilo que agora lembramos como un pesadelo. Escribir é constatar unha imposibilidade, si. Pero tamén pode ser tentar explicarlle ó teu fillo o neno que fuches e que nunca máis serás. Noutras palabras, o neno que nunca deixarás de ser.
*A gruta da torre (Xerais) gañou o último Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade e saíu á venda o pasado xoves 8 de setembro.
