O bloqueo do Procés non castigou o independentismo nas urnas. Nin tan só as deficiencias na xestión da pandemia, comúns en todos os Gobernos da nosa contorna pero non por iso menos lamentables para a saúde pública e a economía, pasaron factura. A tensión dos anos do Procés e a represión do Estado a partir da aplicación do 155, que ten os presos e exiliados como iconas e non remite, instalou a Catalunya nunha dinámica de bloques que fai máis plácida a rendición de contas aos partidos do Govern.
Os transvasamentos son mínimos e os movementos producíronse dentro dos bloques. No unionista, a fronte intransixente que formaban Cidadáns e o PP suma un socio -os ultras de Vox- pero resta a metade de escanos e pasa de 40 a 20. O PSC lidera agora o españolismo: diálogo si, pero para que nada se mova. Como mínimo a curto ou medio prazo. No campo do independentismo, como explicaba o meu compañeiro Gerard Pruna, ERC é agora quen pilotará a nave. E deberá facelo marcando unha saída máis á esquerda e aberta ao diálogo despois de impoñerse sobre Junts e da notable mellora de resultados da CUP, decisiva para robustecer o bloque independentista en escanos e porcentaxes.
Construír unha república catalá non perde apoios pero necesita revisar a súa estratexia. Os últimos anos estiveron marcados pola división interna e o desencontro sobre como afrontar a represión, abordar a relación co Goberno español e dar ou non saída ás vías unilaterais
O independentismo chega ao 51% pero as condicións obxectivas que o 27 de outubro de 2017 leváronlle a declarar a independencia e a non implementala non son agora mellores. E sería razoable pensar, á vista do que choveu e do aprendido en tres anos, que son mesmo peores. Así pois, para que pode servir superar o 50%? A ollos do Goberno español é evidente que para nada.
Non pode haber, na Moncloa e no Congreso, un contexto menos adverso para o independentismo. O PSOE e Podemos gobernan e fano coa necesidade de sumar os votos de nacionalistas cataláns e vascos en cada pleno. Pero non basta para que demandas como a da autodeterminación –recoñecer que Catalunya é un suxeito político e que a tan cacarexada plurinacionalidade do Estado debe ter consecuencias xurídicas– ou a amnistía ábranse camiño pese ao amplo consenso que xeran na sociedade catalá. Superar o 50% si que pode ter consecuencias en Catalunya e no exterior. O independentismo segue gañando lexitimidade interna como opción e terá máis fácil explicarse ante os actores internacionais. A metade máis un nas urnas enténdese rápido.
Construír unha república catalá non perde apoios pero necesita revisar a súa estratexia. Os últimos anos estiveron marcados pola división interna e o desencontro sobre como afrontar a represión, abordar a relación co Goberno español e dar ou non saída ás vías unilaterais, que o Estado bloquea con mecanismos que non sempre encaixan nas súas propias leis. Para avanzar é necesario acordar entre independentistas sobre novas bases e tamén gañar complicidades entre os que aínda dubidan. O camiño non será nin curto nin fácil, pero se era un suflé era pertinaz como as secas do franquismo.
