Recomendado por un amigo achégome a O Danubio, de Claudio Magris (1988). Ideoloxicamente, cabe situar a Magris nunha posición que tiña e ten predicamento. Un estremo-centro escaldado coa historia e sumido nun eu circunspecto e hipertrofiado. Se cadra daquela tiña sentido lamber as feridas en interiores burgueses acugulados de libros de Arendt, Zweig e Solzhenitsyn. Menos o ten catro décadas de piloto automático neoliberal despois.
Gústame a idea de que un sureuropeo viaxe ao norte en calidade de observador. O camiño inverso ao de Goethe, continuado pola longa resta de ingleses a romantizar a Europa meridional. No descenso por ese Danubio da man do sabio Magris deléitome cunhas páxinas dedicadas á cidade alemá de Ulm. A mesma do poema de Brecht sobre o xastre que asegurara ao bispo que podía voar e que rematou esnafrado no chan ao pretender probalo; imaxe que Lucio Magri escollería para titular o seu repaso á experiencia do PCI. A práctica inexistencia de esquerda en Europa, coa Italia electoral como paradigma, indica que seguimos na tarefa de catalogar e restaurar os ósos do xastre.
Magris describe maxistralmente o repregamento interior alemán ao deterse na historia de Ulm, burgo que facía gala das súas prerrogativas. O escritor non gusta do historicismo do dereito á Savigny, mais tamén desconfía do idealismo do dereito universalista francés. Nalgún lugar escribe que opoñer lexitimidade a legalidade positiva conduce á destrución de ambas. Mais cando fala dos irmáns Scholl, que se rebelaron contra o III Reich e pagaron coa morte, sentenza que "a súa historia é o exemplo da resistencia absoluta que Ethos opón a Kratos".
Trátase da eterna disputa entre Creonte e Antígona, quen tiña prohibido dar sepultura a un dos seus irmáns: atender o mandato ético ou as normas da cidade. A solución é sempre tan continxente que os defensores do statu quo demoliberal (máis liberal que democrático) dedican os seus maiores esforzos propagandísticos a agrandar e ennegrecer o antagonista "totalitario" para lustrar súa propia autoimaxe e cauterizar todo desafío ético ao seu Kratos.
Moita sobreactuación. É certo que a estatua de Lenin aínda conservaba certa maxestuosidade baixando o Danubio en barco no filme A ollada de Ulises, de Theo Angelopoulos (1995); mais estaba tan desmembrada e claudicante como Saraievo e Belgrado. Estrume, apenas, para preparar o campo da ditadura do dólar e dos Bancos Centrais "independentes". Velaí un totalitarismo sen escribas.
