As historias, os temas, os personaxes… chegan ao seu autor ou autora por diferentes vías segundo as circunstancias. En ocasións maniféstanse espontaneamente, pásanlle por diante e outras veces é o propio creador, ou creadora, quen vai na súa procura, como ocorreu desta vez no meu caso con Feminino singular, en plural, a miña última obra publicada.
Desde ben pequena, desde os primeiros anos como lectora autónoma naquela escola mixta rural da miña aldea de Lires, Concello de Cee, onde a porcentaxe non viña marcada por ningunha normativa (era a natalidade quen indicaba o número de discentes na escola, unha única aula con alumnado de diferentes idades e niveis) eu buscaba historias para ler, preferentemente de mulleres como protagonistas, difícil de acadar, pois na década dos anos 50, da que falo, protagonistas femininas non eran aceptadas para a súa visibilización, a non seren pequenas biografías de raíñas ou de santas.
E dei con elas!
A Enciclopedia Álvarez satisfíxome moitas curiosidades, facéndome sentir cómplice e fan incondicional de Santa Casilda por ser ela quen de desobedecer e mentir ao pai, un rei mouro, por unha causa: socorrer, ás agachadas, aos cristiáns que el tiña en cativerio.
Unha daquelas mestras que tiven, sabedora da miña afección por estas lecturas, agasalloume co libro Juana de Arco, que lin, relín e aínda conservo.
Entre aquela data e o momento actual contamos sesenta anos. Non podemos negar que as cousas relacionadas coa muller protagonista mudaron, pero aínda non en igualdade normalizada co home.
Unha decátase de que, amais da actitude diaria de cara á igualdade de xénero, como escritora e docente, xa xubilada, podes facer algo para sensibilizar, preferentemente, as novas xeracións sobre a importancia de acadar a harmonía precisa entre homes e mulleres para que a sociedade avance sustentándose en alicerces sólidos.
Logo de seleccionar un grupo de mulleres, de antes e de agora, relevantes por diferentes motivos, tocou investigar, seleccionar e ordenar todo o material recollido antes de darlle forma.
Para non facer textos demasiado extensos, inclineime pola poesía.
Un conxunto de doce poemas configuran esta obra da miña autoría, Feminino singular, en plural, que publicou Baía Edicións e ilustrou Laura Romero.
Os poemas van cinguidos entre si, a xeito de fío condutor, por áxiles diálogos reflexivos e críticos entre Sabela e Roi, unha rapaza e un rapaz con quen os potenciais lectores e lectoras se poidan identificar, ao tempo que coñecen e descobren non só as vidas destas mulleres, tamén o papel do xénero feminino coa connotación de seres humanos inferiores ao home, minusvaloradas, invisibles e criticadas ao longo da historia.
Na introdución do meu libro insisto na importancia de conseguir esta igualdade, que é o obxectivo primordial do feminismo.
En cada un dos poemas están, unhas veces explícitos e outras de forma implícita, valores transversais, ideoloxías, dereitos… nos que se amosan temas sociais, como as diferentes opcións sexuais tratadas no poema Máis que amigas, onde as protagonistas foron rexeitadas polos prexuízos sobre a diversidade.
No poema Rebeldes con causa tócase o respecto polas diferentes ideoloxías. As súas protagonistas, Maruxa e Coralia, As dúas Marías, a quen coñecín persoalmente nos meus anos de estudante en Santiago, viviron un drama por teren ideas políticas propias, acosadas, perseguidas, vilmente tratadas. Confeso que naquel tempo de paseos repetitivos pola Alameda cruzándome con elas, descoñecía a súa terrible traxectoria.
De ter que elixir un destes poemas, quedo co último, Viúvas de vivos, no que non aparece ningún nome propio, pero todos coñecemos algunhas desas mulleres de emigrantes a países de ultramar, ás que Rosalía tan ben deu en chamar “Viúvas de vivos”.
Esas mulleres, sacrificadas coma ninguén eran interesadamente anónimas, pero indispensables nas familias, con todas as responsabilidades sobre a prole, os pais, a facenda… e, aínda así, cuestionadas.
Así foron miña nai e outras nais, vítimas da ocultación e o silencio.
Por elas alzo a miña voz.
